Η πρόσφατη έκτακτη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για την αυξημένη θνησιμότητα στη χώρα τους πρώτους δύο μήνες, σε ποσοστό σχεδόν 20% πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων πέντε ετών, ελπίζουμε να μην έχει ανάλογη συνέχεια. Πρέπει να επισημάνουμε όμως πως οι “πλεονάζοντες θάνατοι” (ο αριθμός των θανάτων που είναι πάνω από τον στατιστικά αναμενόμενο με βάση τα προηγούμενα έτη) στην χώρα μας είναι επί πάνω από ένα χρόνο πάνω από τον μ.ο. των θανάτων της προηγούμενης πενταετίας.
Η αυξηση όμως της συνολικής θνησιμότητας στην χώρα μοιάζει να έχει μόνιμα χαρακτηριστικά. Και η πανδημία αποτέλεσε το δεύτερο σκαλί. Το πρώτο, με σταθερή αύξηση της θνησιμότητας ήταν η συνθήκη των μνημονίων, που “επιτάχυνε” καταφανώς τους θανάτους.
Η άνοδος του ρυθμού αύξησης της θνησιμότητας την περίοδο των μνημονίων είναι αναμενόμενη και πολυπαραγοντική. Από την αύξηση του μέσου όρου ηλικίας με την μετανάστευση νέων εργαζομένων, μέχρι την επιδείνωση της κατάστασης των δημόσιων νοσοκομείων, όπως είχε αναδείξει η Ελένη Μαυρούλη σε έρευνά της στη δημοσιογραφία
(Μεταμνημονιακό) Εθνικό Σύστημα Υγείας vs Covid 19: «Αγοράζουμε χρόνο» ή «τον ροκανίζουμε»;
Αξίζει να σημειωθεί πως η “πλεονάζουσα θνησιμότητα” στην Ελλάδα το 2021 ήταν ήδη ακατανόητα υψηλή σε σχέση με την δυτική Ευρώπη και τα ποσοστά εμβολιασμού του πληθυσμού, και οφειλόταν κατά πάσα πιθανότητα στην συμπίεση του ΕΣΥ εξίσου πολύ με την πανδημική έξαρση. Επειδή η κατάσταση στο ΕΣΥ παραμένει κρίσιμη, ενδέχεται αυτό το κύμα των θανάτων που βλέπουμε να είναι συνέπεια μη-COVID θανάτων που δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς από ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας που έχει αφεθεί να τα βγάλει πέρα μόνο τους χωρίς σοβαρή κρατική αρωγή. Το ό,τι οι θάνατοι σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες άνω των 35 είναι αυξημένοι ίσως δείχνει πως δεν είναι μόνον η COVID-19 το πρόβλημα…
Έχουμε μπει όμως σε μια ζώνη επιπέδου θνησιμότητας που είναι πρωτοφανής (από τον πόλεμο και μετά). Καμία άλλη χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου δεν έχει παρόμοια μεγάλη αύξηση (αν και σχεδόν όλες είχαν αύξηση στους θανάτους λόγω μνημονίων και λιτότητας). Δεν είναι δηλαδή κάποια “φυσιολογική” αύξηση, αλλά κάτι που θα όφειλε να κινητοποιήσει τις αρχές της δημόσιας υγείας. Που φυσικά έχουν άλλα μελήματα σήμερα: την ιδιωτικοποίηση όσο περισσότερο γίνεται του ΕΣΥ. Κάτι άλλωστε που ήταν διακυρηγμένος, ιστορικά σχεδόν ταυτοτικός, στόχος του κυβερνώντος κόμματος
Photo by Bret Kavanaugh on Unsplash