Του Χρήστου Παπαδόπουλου*
Αν δεν το γνωρίζετε, το πραγματικό όνομα του Αγαμέμνονα ήταν Aga Memnum! Αυτό ισχυρίστηκε πρόσφατα Τούρκος απόστρατος στο CNN Türk. Τα άλλα, θα τα έχετε ακούσει. Ο χορός με τις ανυπόστατες φήμες και τις θεωρίες συνομωσίας δεν έχει τελειωμό. Κάθε δημιουργός ή οπαδός της αντίστοιχης θεωρίας ιππεύει με περηφάνια το άτι του και αγναντεύει με περιφρόνηση τα «πρόβατα», που βόσκουν αμέριμνα στους κάμπους της προπαγάνδας.
«Εγώ γελάω με δώδεκα και δεκατρείς με μένα», λέει μια λαϊκή παροιμία. Διαμορφώνουμε και ανακυκλώνουμε τις απόψεις μας με γνώμονα τη γεωγραφία, το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, την τεχνολογία, τα γονίδια, τις σχέσεις μας. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τους άλλους και τους ρίχνουμε με ευκολία στην πυρά. Όσο ο χάρτης ανοίγει, οι ρυθμοί της ιστορίας επιταχύνονται και οι πληροφορίες εκρήγνυνται, το πρόβλημα διογκώνεται.
Οι γάιδαροι πάντα πέταγαν, αλλά έκαναν τοπικά δρομολόγια. Ίσως να βρέθηκε και παλιότερα κάποιος που διεκδίκησε τον Αγαμέμνονα. Τότε όμως, μια δήλωση τέτοιας εμβρίθειας, θα βυθιζόταν στο πρώτο ρυάκι. Τώρα, κυκλώνει τον κόσμο αστραπιαία. Κάθε λεπτό που περνάει, 347.222 ιστορίες ανεβαίνουν στο Instagram, 147.000 φωτογραφίες μεταφορτώνονται στο Facebook και 500 ώρες Video στο YouTube, ενώ μοιράζονται 41.666.667 μηνύματα στο WhatsApp – και αυτό είναι ένα μικρό μέρος των δεδομένων που διακινούνται μέσω του Internet. Από 16 εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν πρόσβαση στον ιστό το 1995, φτάσαμε σήμερα στα 4,83 δισεκατομμύρια. Το 62% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το αντίστοιχο ποσοστό αλφαβητισμού επιτεύχθηκε το 1965. Η ταχύτητα και το βάθος των αλλαγών που συντελούνται είναι αδυσώπητες. Σήμερα, για πρώτη φορά στην πορεία της ανθρωπότητας, μπορούμε να μιλάμε για παγκόσμια ιστορία.
Κανένας δε μπορεί να αρνηθεί την πρόοδο που έχει συντελεστεί στη βιομηχανία και την επιστήμη. Αυτή η πρόοδος όμως, «μοιάζει με ειδεχθή θεότητα που πίνει νέκταρ από τα μυαλά» των δικτυωμένων. Οι εταιρίες που κυριαρχούν στο διαδίκτυο, δεν νοιάζονται για την ομορφιά του κόσμου. Τα κέρδη τους προέρχονται από τα δεδομένα που συγκεντρώνουν από τους πελάτες τους και την ικανότητά τους να κατευθύνουν την καταναλωτική τους συμπεριφορά. Οι μηχανές τους, είναι φτιαγμένες για να μας κρατάνε συνδεδεμένους και ενεργούς όσο περισσότερο γίνεται. Χρησιμοποιούν κάθε διαθέσιμο μαντζούνι για να μπορούν να μας χρησιμοποιούν κατά το δοκούν. «Πρακτική τόσο απειλητική για την ανθρώπινη φύση τον 21ο αιώνα, όσο ήταν και ο βιομηχανικός καπιταλισμός για το φυσικό περιβάλλον τον 19ο και τον 20ο αιώνα», όπως ξεκαθαρίζει η καθηγήτρια του Harvard, Σοσάνα Ζούμποφ, στο βιβλίο της «Η εποχή του κατασκοπευτικού Καπιταλισμού».
Τα πουλέν της νέας εποχής σαρώνουν, ήδη, τον κόσμο. Μόνο για την Covid-19 έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα περισσότερες από 2.600 φήμες και θεωρίες συνομωσίας. Πρωταγωνιστές στη σύλληψη και διασπορά όλων αυτών είναι οι μεγάλες εταιρίες του διαδικτύου. Η ακτιβιστική ομάδα AVAAZ, κυκλοφόρησε τον Αύγουστο μια έκθεση που αποδεικνύει ότι οι αλγόριθμοι του Facebook αποτελούν σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία (Facebook’s Algorithm: A Major Threat to Public Health). Όπως σημειώνεται στην έκθεση, η εταιρεία δεν διατηρεί τους ανθρώπους ασφαλείς και ενημερωμένους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και οι κοινότητες κατά των εμβολίων, οι θεωρίες συνωμοσίας και οι ψευδείς θεραπείες υγείας είναι ανεξέλεγκτες στην πλατφόρμα. Ψεύτικα ή παραπλανητικά στοιχεία για την υγεία προβλήθηκαν 3,8 δισεκατομμύρια φορές περίπου στο Facebook τον τελευταίο χρόνο και το φαινόμενο κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η έρευνα δείχνει ακόμη ότι οι ψευδείς ειδήσεις, που καταναλώνουν οι χρήστες του μέσου, είναι περισσότερες ή και πολλαπλάσιες από τις αληθείς. Μόνο τον Απρίλιο του 2020, οι ψευδείς ή παραπλανητικές ιστορίες υγείας, είχαν 460 εκατομμύρια προβολές. Το Facebook απάντησε στην έκθεση λέγοντας ότι “δεν αντικατοπτρίζει τα βήματα που έχουμε κάνει”.
* Διευθύνων Σύμβουλος WITSIDE.
Αφού βρεθήκατε στη σελίδα μας, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε μια χάρη. Κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν και υποστηρίζουν το δημοσιογραφικό μας περιεχόμενο, το οποίο στόχος μας είναι να είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους, ασχέτως οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης.
Το περιεχόμενο που παράγουμε βασίζεται μόνο στις δικές μας αποφάσεις, στη δική μας κρίση και δεν επηρεάζεται από διαφημίσεις ή από τις προτιμήσεις ιδιοκτητών, πολιτικών ή μετόχων. Η συντακτική μας ομάδα δρα ανεξάρτητα, έχοντας ως βασική αξία ότι πρέπει να δίνουμε φωνή σε όσους δεν ακούγονται αρκετά και να ασκούμε πιέσεις στους ισχυρούς. Και αυτό είναι το στοιχεία που μας διαφοροποιεί από άλλα Μέσα Ενημέρωσης, ειδικά σε μια εποχή όπου η ύπαρξη μιας διαφανούς και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας είναι κρίσιμη. Η υποστήριξή σας μας δίνει δύναμη και μας επιτρέπει να δουλεύουμε με τον τρόπο που το κάνουμε μέχρι τώρα.
Στηρίξτε τη Δημοσιογραφία έστω και με €5 - θα σας πάρει μόνο ένα λεπτό. Ευχαριστούμε.
