Της Λήδας Τσενέ*
Αγώνας δρόμου για την αξιοπιστία των Ευρωπαϊκών Μέσων
Με αφορμή τις ευρωεκλογές, αλλά και τις δημοτικές-περιφερειακές εκλογές, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να αξιοποιήσουν τη δύναμη των social media, προκειμένου να ενισχύσουν την επικοινωνία με τους δυνη-τικούς ψηφοφόρους. Ακόμα περισσότεροι ήταν εκείνοι που παρακολούθησαν και κατέγραψαν τις τάσεις, δίνοντας στο κοινό ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους «νικητές» και τους «χαμένους» του ψηφιακού αγώνα, τη μάχη κατά των fake news, τη διαμάχη μεταξύ λαϊκιστών και μη.
Ήδη, πολύ πριν από τις ευρωεκλογές, αρκετοί δημοσιογραφικοί οργανισμοί είχαν αρχίσει να προετοιμάζονται για έναν μαραθώνιο fact-checking, με κορύφωση την 26η Μαΐου. Ήδη από τον προηγούμενο Απρίλιο, οι Βρυξέλλες ανακοίνωσαν ότι υποστηρίζουν ένα ανεξάρτητο ευρωπαϊκό δίκτυο factcheckers, τα μέλη του οποίου θα προέρχονταν από το International Factchecking Network. Έναν χρόνο αργότερα, το λεγόμενο Soma (Social Observatory for Disinformation and Social Media Analysis) ιδρύθηκε, πάντα με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμένοντας δυστυχώς ένα ημιτελές και κάπως ανενεργό δίκτυο. Την ίδια στιγμή στην Κοπεγχάγη, το TjekDet, spinoff του περιοδικού Mandag Morgen – κάτι αντίστοιχο του Economist – αποτελούμενο από ομάδα δημοσιογράφων και ερευνητών, ξεκίνησε να δουλεύει αναλύοντας δεδομένα και κοιτώντας τόσο τις ευρωεκλογές όσο και τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στη Δανία τον Ιούνιο του 2019.
Στη Μ. Βρετανία, το δημοφιλές Newsnight του BBC συνεργάστηκε με τον William Dance, γλωσσολόγο και fake news expert από το Πανεπιστήμιο του Lancaster, προκειμένου να καταγράψει καμπάνιες – κυρίως στο Facebook – οι οποίες είχαν στόχο την παραπληροφόρηση, αναλύοντας το περιεχόμενο, την ιστορία και τους διαχειριστές των 30 μεγαλύτερων και πιο δραστήριων κλειστών anti-Brexit Facebook groups. Αντίστοιχα, το BBC Reality Check και το BBC Monitoring κατέγραψαν, ανέλυσαν και δημοσίευσαν videos και memes, τα οποία ήταν είτε ψεύτικα είτε παραπλανητικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ένα video που έκανε την εμφάνισή του πολλάκις στο Twitter με το hashtag #euelections2019, το οποίο έδειχνε έναν άνδρα να επιτίθεται σε άγαλμα γυναίκας. Το γεγονός παρουσιάστηκε, εσφαλμένα, ότι λαμβάνει χώρα στην Ιταλία. Στη λεζάντα του video, το οποίο διανεμήθηκε από έναν λογαριασμό στο Twitter, αλλά σύντομα έλαβε χιλιάδες views και retweets αναγραφόταν: “A muslim #migrant destroying a statue in #Italy, because part of the body is showing. #Europe does not know what is coming their way in the next 5 to 15 years”. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, το συμβάν δεν συνέβη ποτέ στην Ιταλία. Tο άγαλμα που απεικονιζόταν βρίσκεται στην πραγματικότητα στην Αλγερία και είχε δεχθεί επίθεση το 2017.
Και ενώ τα fake news αποτέλεσαν κύριο χαρακτηριστικό και αυτής της εκλογικής αναμέτρησης, πολλοί είναι εκείνοι που ξεχώρισαν με την ψηφιακή τους παρουσία, καθιστώντας τα social media βασικό τους συνεργάτη στην πορεία προς τη νίκη. Το euronews.com επέλεξε και παρουσίασε τους υποψήφιους ευρωβουλευτές που αναδείχθηκαν νικητές και στη μάχη των social media. Μεταξύ αυτών:
Carles Puidgemont (Ισπανία): Ο Καταλανός υποψήφιος φαίνεται να είχε την πιο δυνατή φωνή στα social media τον τελευταίο μήνα. Απόλυτος κυρίαρχος του Twitter με περισσότερες από 1.000.000 διαδράσεις, ενώ ο λογαριασμός του, τόσο στο Twitter όσο και στο Facebook, ήταν ένας από τους πιο προβεβλημένους συνολικά.
Robert Biedroń (Πολωνία): Ο πρώτος γκέι βουλευτής της χώρας, ο οποίος ίδρυσε δικό του κόμμα και κατάφερε να κερ- δίσει το 6%, αξιοποιώντας και τη δύναμη του Facebook, με περισσότερες από 578.000 διαδράσεις.
Jordan Bardella (Γαλλία): Ο 23χρονος υποψήφιος του κόμματος της Marine Le Pen δεν είναι μόνο ένα από τα νεότερα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και αδιαμφισβήτητος νικητής των social media, καταγράφοντας το 4ο μεγαλύτερο μερίδιο αντιπροσώπευσης από όλους τους υποψηφίους στο Twitter και το 7o στο Facebook.
Σε αυτή τη διαμάχη όμως υπήρχαν και ηττημένοι, όπως ο Βρετανός Tommy Robinson, ο οποίος έσπευσε να κατηγορήσει τα social media και τη διαπλοκή τους με την κυβέρνηση για την αποτυχία του να καταλάβει μια θέση στην Ευρωβουλή. Ο ίδιος δήλωσε ότι ήταν αδύνατο να πολεμήσει δίκαια και ισότιμα, γιατί αποκλείστηκε από αρκετές ψηφιακές πλατφόρμες.
Εν αναμονή και άλλων πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό, η προσοχή μας πλέον δεν στρέφεται μόνο στην πολιτική διαμάχη, αλλά και στην επικοινωνιακή, η οποία γίνεται όλο και πιο δυσχερής, όλο και πιο πολύπλοκη.
* PhD, Επικοινωνιολόγος.
Αφού βρεθήκατε στη σελίδα μας, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε μια χάρη. Κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν και υποστηρίζουν το δημοσιογραφικό μας περιεχόμενο, το οποίο στόχος μας είναι να είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους, ασχέτως οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης.
Το περιεχόμενο που παράγουμε βασίζεται μόνο στις δικές μας αποφάσεις, στη δική μας κρίση και δεν επηρεάζεται από διαφημίσεις ή από τις προτιμήσεις ιδιοκτητών, πολιτικών ή μετόχων. Η συντακτική μας ομάδα δρα ανεξάρτητα, έχοντας ως βασική αξία ότι πρέπει να δίνουμε φωνή σε όσους δεν ακούγονται αρκετά και να ασκούμε πιέσεις στους ισχυρούς. Και αυτό είναι το στοιχεία που μας διαφοροποιεί από άλλα Μέσα Ενημέρωσης, ειδικά σε μια εποχή όπου η ύπαρξη μιας διαφανούς και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας είναι κρίσιμη. Η υποστήριξή σας μας δίνει δύναμη και μας επιτρέπει να δουλεύουμε με τον τρόπο που το κάνουμε μέχρι τώρα.
Στηρίξτε τη Δημοσιογραφία έστω και με €5 - θα σας πάρει μόνο ένα λεπτό. Ευχαριστούμε.
