του Μιχάλη Παναγιωτάκη
Η σύλληψη του Τζούλιαν Ασάνζ από την βρετανική αστυνομία μέσα στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο αποτελεί δυνητικά κρίσιμο σημείο για την δημοσιογραφία και την δημοκρατία στην Δύση, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Είναι βέβαιο πως το Ηνωμένο Βασίλειο επέδειξε την παράλογα ανελαστική και μάλλον παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο στάση του απέναντι στον επταετή αποκλεισμό του Ασάνζ, υπό την πίεση των ΗΠΑ. Δύο διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις προσπάθησαν να πάρουν στα χέρια τους τον ιδρυτή των Wikileaks, χωρίς καν να έχουν να του προσάψουν συγκεκριμένες κατηγορίες.
Η διατύπωση των κατηγοριών εναντίον του είναι μια δύσκολη υπόθεση επειδή ο Ασάνζ δεν έκανε παρά αυτό που θα μπορούσε να κάνει ο οποιοσδήποτε δημοσιογράφος που έχει μια πηγή κοντά σε κέντρα αποφάσεων. Έτσι δεν θα ήταν καθόλου εύκολο να του απαγγελθεί κατηγορία που να μην καθιστά αμέσως δυνητικά παράνομη την δημοσιογραφική δουλειά των New York Times π.χ. ή του Fox News και να σκοντάφτει έτσι στις ισχυρές συνταγματικές και νομικές προστασίες για τον τύπο στις ΗΠΑ. Αυτός ήταν και ο λόγος που το Υπουργείο Δικαιοσύνης του Ομπάμα δεν διατύπωσε ποτέ το σχετικό κατηγορητήριο, παρά την επιθυμία του να εκδοθεί ο Ασάνζ στις ΗΠΑ. Έτσι σήμερα, ο Ασάνζ δεν κατηγορείται από τις ΗΠΑ για κατασκοπεία ή για τη δημοσίευση απορρήτων εγγράφων.
Οι πρώτες πληροφορίες λένε πως η αμερικανική κυβέρνηση θα ζητήσει τελικά την έκδοση του Τζούλιαν Ασάνζ από την Βρετανία, στη βάση κατηγοριών που σχετίζονται με την εικαζόμενη υποβοήθηση του Ασάνζ στην Τσέλσι Μάνινγκ (στρατιώτη που απετέλεσε την πηγή των πρώτων μεγάλων διαρροών στο Wikileaks που αφορούσαν με εγκλήματα πολέμου των Αμερικανικών δυνάμεων κατοχής στο Ιράκ) για να βρει τον κωδικό εισόδου στο σύστημα του αμερικανικού στρατού. Αλλά και επειδή ο Ασάνζ αρνήθηκε να δώσει το όνομά της και πήρε μέτρα για να περιφρουρήσει το απόρρητο των μεταξύ τους συνομιλιών. Οι νομικοί σύμβουλοι των Wikileaks εκτιμούν πως θα του απαγγελθούν κατηγορίες στα πλαίσια του νόμου περί πληροφορικού απορρήτου των εθνικών υποδομών των ΗΠΑ (το Computer Fraud and Abuse Act), ο οποίος είναι διαβόητα ελαστικός ως προς το εύρος του και εν δυνάμει δρακόντειος.
Αλλά η υποβοήθηση για το «χακάρισμα» των συγκεκριμένων συστημάτων στα οποία προσπαθούσε να μπει η Μάνινγκ, φαίνεται πως δεν τελεσφόρησε καν, ενώ παράλληλα οι ενέργειες κάλυψης των πηγών του δημοσιογράφου και της προστασίας των δεν είναι παρά οι πάγιες δημοσιογραφικές πρακτικές ανά τον κόσμο. Όπως λένε οι συνήγοροι του Ασάνζ, η ουσία των κατηγοριών αφορούν το πώς ενθάρρυνε την πηγή του προκειμένου να του μεταφέρει πληροφορίες και την προστασία της πηγής του αυτής. Το κατηγορητήριο αυτό, θα πρέπει να φοβίζει συνεπώς όλους τους δημοσιογράφους στον κόσμο, και έχει σαν προφανή στόχο την αποθάρρυνση της έρευνας για θέματα που αφορούν τις στρατιωτικές (ή και άλλες) δραστηριότητες του αμερικανικού κράτους.
Και λέμε «στον κόσμο» και όχι στις ΗΠΑ επειδή η υπόθεση Ασάνζ ενέχει και άλλη μία απειλή για τον Τύπο. Αφορά το αίτημα έκδοσης στις ΗΠΑ ενός κατηγορουμένου που δεν έχει διαπράξει αδίκημα στις ΗΠΑ, και ούτε έχει διασπείρει τίποτα το ψευδές στην Βρετανία για έναν Αυστραλό υπήκοο. Κάθε δημοσιογράφος ή χρήστης του διαδικτύου λοιπόν, που καταγγέλλει το οτιδήποτε γύρω από τις στρατιωτικές δραστηριότητες των ΗΠΑ, μπορεί να ανησυχεί πως βρίσκεται ανά πάσα στιγμή υπό την απειλή έκδοσης στις ΗΠΑ.
Το Wikileaks αποτέλεσε ένα υπόδειγμα για τις νέες δυνατότητες της δημοσιογραφίας στο χώρο του διαδικτύου, αποτελεί μόνιμη εστία πολλαπλών αποκαλύψεων εις βάρος των ισχυρών κέντρων εξουσίας του πλανήτη και πρότυπο το οποίο ακολούθησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πολλές ερευνητικές ομάδες ανά τον κόσμο. Η απέλασή του Ασάνζ στις ΗΠΑ είναι ίσως το σημείο καμπής του δημοκρατικού εκτροχιασμού της Δύσης και της εκ νέου κανονικοποίησης του ελέγχου του λόγου – μάλιστα υπερεθνικά από την ηγεμονική δύναμη. Μαζί δε με την συνεχιζόμενη ταλαιπωρία της Τσέλσι Μάνινγκ στις φυλακές και την αυτοεξορία του Σνόουντεν δείχνουν ξεκάθαρα την επιδεικτικά εκδικητική πρόθεση του Αμερικανικού (αλλά όχι μόνο) κράτους απέναντι σε όποιον τολμήσει να αποκαλύψει τα αιματηρά του μυστικά.
Μια πρώτη μάχη θα δοθεί στα Βρετανικά δικαστήρια τα οποία θα μπορούσαν να αρνηθούν την έκδοση του Ασάνζ στις ΗΠΑ, και είναι σίγουρο πως εκεί θα συγκεντρωθεί το ενδιαφέρον και η πίεση πολλών ανθρώπων από τη Βρετανία και όχι μόνο – μεταξύ των οποίων και ο αρχηγός των Εργατικών Τζέρεμυ Κόρμπυν.
Όπως και να έχει οι εξελίξεις αυτές θα αποτελέσουν ένα θέμα κομβικό για την εξέλιξη και τους περιορισμούς της δημοσιογραφίας παγκοσμίως.
Αφού βρεθήκατε στη σελίδα μας, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε μια χάρη. Κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν και υποστηρίζουν το δημοσιογραφικό μας περιεχόμενο, το οποίο στόχος μας είναι να είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους, ασχέτως οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης.
Το περιεχόμενο που παράγουμε βασίζεται μόνο στις δικές μας αποφάσεις, στη δική μας κρίση και δεν επηρεάζεται από διαφημίσεις ή από τις προτιμήσεις ιδιοκτητών, πολιτικών ή μετόχων. Η συντακτική μας ομάδα δρα ανεξάρτητα, έχοντας ως βασική αξία ότι πρέπει να δίνουμε φωνή σε όσους δεν ακούγονται αρκετά και να ασκούμε πιέσεις στους ισχυρούς. Και αυτό είναι το στοιχεία που μας διαφοροποιεί από άλλα Μέσα Ενημέρωσης, ειδικά σε μια εποχή όπου η ύπαρξη μιας διαφανούς και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας είναι κρίσιμη. Η υποστήριξή σας μας δίνει δύναμη και μας επιτρέπει να δουλεύουμε με τον τρόπο που το κάνουμε μέχρι τώρα.
Στηρίξτε τη Δημοσιογραφία έστω και με €5 - θα σας πάρει μόνο ένα λεπτό. Ευχαριστούμε.
