της Σοφίας Ιορδανίδου
Με αφορμή τη φωτιά που ξέσπασε στο μπαρ Collective το 2015 στο Βουκουρέστι, ο Ρουμάνος σκηνοθέτης Αλεξάντερ Νανάου δημιούργησε το ομώνυμο ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστές την ερευνητική δημοσιογραφία και τη ρομαντική –κάποιες φορές- πολιτική προσπάθεια ατόμων να διορθώσουν τα κακώς κείμενα στο «μολυσμένο» σύστημα.
Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται στην κινηματογραφική πλατφόρμα Cinobo.
Πριν από επτά χρόνια λοιπόν, ξεσπά φωτιά στο μπαρ Collective της ρουμανικής πρωτεύουσας με 27 νεκρούς και 180 τραυματίες. Πολύ σύντομα όμως, άτομα με όχι θανάσιμα τραύματα άρχισαν να πεθαίνουν στα νοσοκομεία της πόλης. Αυτό συνέβαινε όσο ο αρμόδιος υπουργός επαινούσε το σύστημα υγείας της Ρουμανίας που «δεν είχε τίποτε να ζηλέψει απ’ αυτό της Γερμανίας», όπως έλεγε χαρακτηριστικά.
Το δίκτυο της διαφθοράς
Στο σημείο αυτό, δημοσιογράφοι μεγάλης αθλητικής εφημερίδας ξεκινούν έρευνα με σκοπό να αποκαλύψουν το δίκτυο της διαφθοράς μεταξύ ιδιωτών εμπόρων και των επικεφαλής του συστήματος υγείας που στο όνομα του προσωπικού κέρδους τους, δεν δίσταζαν να επιλέξουν ακόμη και τον θάνατο των πολιτών στα νοσοκομεία που ήλεγχαν.
Η έλλειψη ελέγχων από πλευράς της, καθιστούσε την Πολιτεία σαφώς συνυπεύθυνη για τους αναίτιους θανάτους.
Ο τηλεθεατής παρακολουθεί με αγωνία την προσπάθεια των δημοσιογράφων να φτάσουν στην πυραμίδα της αλήθειας. Και φυσικά, η ικανοποίηση είναι τεράστια όταν φτάνει η στιγμή της παραίτησης του «φλύαρου» υπουργού Υγείας και της παραπομπής του ιδιώτη προμηθευτή στον Εισαγγελέα.
Με έδρα στην Κύπρο
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ιδιώτης προμηθευτής είχε στήσει το δίκτυό του με έδρα την Κύπρο και μέσω off shore δικής του εταιρείας, η οποία αγόραζε απολυμαντικά σε χαμηλή τιμή και τα πουλούσε στο τετραπλάσιο στην εταιρεία δικών του συμφερόντων στη Ρουμανία. Το κέρδος, όπως αποκαλύπτεται στο ντοκιμαντέρ, ο ιδιώτης διένειμε στους πολιτικούς και εμπλεκόμενους στα νοσοκομεία, με το δικό του προφανώς κέρδος να μένει στα επίπεδα που είχε αποφασίσει ο ίδιος.
Η αποκάλυψη των πελατειακών σχέσεων και της διαπλοκής δημιουργεί αισθήματα ευφορίας ότι αξίζει τελικά να είναι κάποιος δημοσιογράφος και να αφιερώνει τη ζωή του στην ερευνητική δημοσιογραφία και την αποκάλυψη της πολυπόθητης αλήθειας. Ακόμη και σήμερα που η δημοσιογραφία βάλλεται από παντού, που κραταιοί όμιλοι ενημέρωσης τρίζουν, η δημοσιογραφία αποδεικνύεται ότι έχει λόγο ύπαρξης!
Η ελπίδα του νέου υπουργού
Η τοποθέτηση του νέου υπουργού Υγείας, αουτσάιντερ του συστήματος, που καταβάλει ειλικρινείς προσπάθειες να εξυγιάνει το κύκλωμα και να ανακουφίσει τους πολίτες, έρχεται να συμπληρώσει το αίσθημα ικανοποίησης ότι επιτέλους από κάπου θα έρθει η «ξαστεριά».
Οι συνεργάτες και σύμβουλοί του προσπαθούν να τον υποστηρίξουν να ξεπεράσει όσο πιο ευέλικτα γίνεται τα μεγάλα εμπόδια της γραφειοκρατίας στο σύστημα επιλογής διοικητών νοσοκομείων. Ως αποτέλεσμα, αρχίζει να ενοχλεί ένα χρόνιο σύστημα, βαθιά και γερά δομημένο στη διαφθορά.
Οι δημοσιογράφοι συνεχίζουν την πολυπόθητη έρευνα για να φτάσουν σε αποδείξεις που ενοχοποιούσαν τον διοικητή νοσοκομείου στο Βουκουρέστι. Ο εν λόγω μάλιστα, με τα χρήματα που έκλεβε από το Δημόσιο της Ρουμανίας μέσω του νοσοκομείου που διηύθυνε, έχτισε κλινική στην Ελβετία που φυσικά λειτουργούσε άψογα για όσους διέθεταν φυσικά τους πόρους να φτάσουν ως εκεί.
Την ίδια στιγμή, απειλούσε και εκβίαζε τους εργαζόμενους στο νοσοκομείο -με κόστος την ίδια τους τη θέση- να ακολουθούν τις εντολές του για άμεση εξόφληση πλαστών τιμολογίων.
Το ντοκιμαντέρ αγκαλιάζει τις μαρτυρίες συγγενών ασθενών. Περιλαμβάνει συγκλονιστικές εικόνες από τα αποτελέσματα της χρήσης αραιωμένων απολυμαντικών στα νοσοκομεία, αλλά και των περιστατικών σημαντικών μολύνσεων και εντέλει θανάτου ανθρώπων εντελώς ανυποψίαστων.
Μαρτυρίες εργαζομένων στα νοσοκομεία που προτίμησαν να διακινδυνεύσουν τις θέσεις εργασίας τους παρά να συνεχίσουν την (κατ’ εντολή) παράνομη δραστηριότητά τους εκεί. Ακόμη, ομολογίες εμπλεκομένων στη λήψη αποφάσεων σε επίπεδο Πολιτείας. Όλοι οι μάρτυρες πείσθηκαν να αποκαλύψουν τα όσα γνώριζαν, επειδή η προσπάθεια των δημοσιογράφων/ερευνητών ήταν ειλικρινής και ανιδιοτελής και το αποδείκνυαν με κάθε τους κίνηση και δράση.
Η τιμή της διαφθοράς και το κόστος της αλήθειας
Πραγματικά, πρόκειται για μια ιστορία που παρασύρει τους θεατές να ελπίσουν σε ένα αίσιο τέλος και στη θριάμβευση της αλήθειας, επιτέλους.
Η τιμή της διαφθοράς και το κόστος της αλήθειας συνθέτουν το πολιτικό θρίλερ που ξετυλίγεται μέσα από την αφήγηση του σκηνοθέτη. Υποψήφιο για 2 βραβεία Όσκαρ και με νίκες σε πολλαπλά φεστιβάλ του εξωτερικού, το ντοκιμαντέρ Collective τελειώνει στο σημείο που το κυβερνών κόμμα χάνει τις εκλογές που γίνονται στη Ρουμανία.
Τότε ο υπουργός Υγείας προβαίνει σε απολογισμό και αναρωτιέται αν η νέα κυβέρνηση διατηρήσει έστω και μία από τις σημαντικές αλλαγές που κατάφερε να κάνει ο ίδιος κατά την εξάμηνη θητεία του.
Στον απολογισμό και την αφήγηση ούτε μια φορά δεν θίγονται οι περικοπές των δημόσιων δαπανών που αποτελούν την μόνιμη αιτία μείωσης κόστους, ανεξαρτήτως προθέσεων πολιτικών και διοικητών.
Το ντοκιμαντέρ τελειώνει και με απειλές για τη ζωή των οικογενειών όσων συμμετείχαν στις αποκαλύψεις εναντίον του διοικητή του νοσοκομείου!
Ωσάν τη Λερναία Ύδρα, το σύστημα διαφθοράς στην υγεία φαίνεται να συνεχίζει περήφανα το έργο του, αφήνοντας πολλά ερωτηματικά στους θεατές για την επόμενη μέρα.
Έτσι, μαζί με το μέλλον του συστήματος υγείας, αιωρείται και το ερώτημα: «μπορεί να σώσει τον κόσμο τελικά η ερευνητική δημοσιογραφία»;