Ο λογοτέχνης Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας παγκοσμίως, ήτοι ο περισσότερο διαβασμένος σε όλη την υφήλιο.
Τα δυο ταξίδια του Κρητικού συγγραφέα στην Ιαπωνία το 1935 και το 1957, με το μοιραίο να εγκιβωτίζεται στη δεύτερη ταξιδιωτική περιήγηση από την ασιατική γρίπη, μας συγκινούν και στον 21ο αιώνα. Μία βαθιά ανασκόπηση στο χθες μέσα από τις εικόνες του σήμερα, μια ασπρόμαυρη αποτύπωση με λυρικές περιγραφές από τον Νίκο Καζαντζάκη. Αναμφίβολα, μία πρωτότυπη ταινία για την Ιαπωνία, όσο επίκαιρη για την ιδιαίτερη σχέση του ατόμου με τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Σπανίως ένα ντοκιμαντέρ σήμερα αγγίζει το μέγα ζήτημα του υλικού πολιτισμού εντός μιας έσω πραγματικότητας.
Ο Καζαντζάκης ήτανε ένας μεγάλος συγγραφέας και πνευματικός ταγός του εικοστού αιώνα ο οποίος έγινε διάσημος για τη θρησκευτική και φιλοσοφική του προσέγγιση. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο και πέθανε αυτοεξόριστος, εκτός Ελλάδας, γιατί μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα μας όδευε προς έναν εμφύλιο που δεν μπορούσε να τον αντέξει. Μολονότι σπούδασε στη Νομική στην Αθήνα και στο Παρίσι, προτίμησε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και φυσικά με τη συγγραφή παιδικών αναγνωσμάτων, κι έπειτα με τις γνωστές εκδόσεις πεζών και φιλοσοφικών έργων που τα περισσότερα εκδόθηκαν σε ευρωπαϊκές γλώσσες αρχικά προτού δημοσιευτούν στην ελληνική – η εύρεση Έλληνα εκδότη δεν ήτανε ποτέ εύκολη για τον Νίκο Καζαντζάκη. Αδικήθηκε όσο κανείς στην Ελλάδα που συνηθίζει να πληγώνει τους ευφυείς κι όσους υπερέχουνε ως προς την πνευματική στάση τους. Ο ίδιος είχε μία εξαιρετικά υψηλή αντίληψη για το θείο, μια σταθερή θρησκευτική αναζήτηση που διαπερνά όλα του τα κείμενα και κυρίως τα μυθιστορήματα. Πολυσχιδής ασχολήθηκε με το παιδικό βιβλίο, τις μεταφράσεις, την ποίηση, την πεζογραφία, το θέατρο, το φιλοσοφικό δοκίμιο και το πολιτικό ρεπορτάζ.
Εάν έπρεπε να ξεχωρίσουμε ένα βιβλίο του μάλλον δεν θα μπορούσαμε να είμαστε δίκαιοι γιατί είναι ανεξάντλητος σε κάθε είδος λόγου με το οποίο καταπιάστηκε. Προσωπικά συμφωνώ απολύτως με τον καθηγητή μου κ. Δημήτρη Τζιόβα πως τα ταξιδιωτικά του υπερέχουνε ως κείμενα σε όλα τα επίπεδα της πληροφορίας που εκείνα εγκιβωτίζουνε. Όλοι οι τόμοι που αναφέρονται σε ταξίδια στην Ισπανία, στην Αγγλία, στη Ρωσία, στην Κίνα, στην Ιαπωνία και στην Ιταλία και σε ελληνικούς τόπους αποδεικνύουνε την αναλυτική σκέψη καθώς την άψογη αποτύπωση της ανθρωπογεωγραφίας. Προσφάτως το Μουσείο Καζαντζάκη ανέδειξε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το γνωστικό εύρος της ευρυμάθειάς του με τα τέσσερα φεστιβάλ που διοργάνωσε από το 2016 έως το 2019 (Ισπανία, Αγγλία, Ρωσία, Κίνα) φέρνοντας σε γόνιμη επαφή τους νεοέλληνες με τους σημαντικούς αυτούς πολιτισμούς.
Άλλωστε για τέσσερις δεκαετίες το μοναδικό Μουσείο για το Νίκο Καζαντζάκη στη Μυρτιά (Βάρβαροι έως το 1955), τόπο καταγωγής του πατέρα του Καπετάν-Μιχάλη, μας εντυπωσιάζει με εκπαιδευτικά συνέδρια και παιδαγωγικά προγράμματα υψηλής ποιότητας. Όλοι οι μικροί φίλοι του Νίκου Καζαντζάκη μπορούνε από το Νηπιαγωγείο ήδη να γνωρίσουνε το μεγάλο ταξιδευτή της λογοτεχνίας σε όλα του τα ταξίδια ανά τον κόσμο. Μια εξαίσια μουσειοπαιδαγωγική προσέγγιση από τη θεωρία στην πράξη.
Στο Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη που ιδρύθηκε από τον οικογενειακό φίλο Γιώργο Ανεμογιάννη στη Μυρτιά, τον τόπο καταγωγής του πατέρα του Νίκου Καζαντζάκη το 1983, ακριβώς εκατό χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου διανοητή, εκεί συνυπάρχει επίσης το παρόν με το παρελθόν. Ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος Γιώργος Ανεμογιάννης αποφάσισε να τιμήσει το δάσκαλο της πένας με το πατρογονικό σπίτι της δικής του οικογένειας -που το ανακαίνισε ειδικά για το σκοπό αυτό- ώστε να αναδείξει το έργο και την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη. Το Μουσείο διαθέτει πάνω από 50.000 προσωπικά και εργογραφικά τεκμήρια που εκτείνονται σε ένα όγκο αρχείου από επιστολές, φωτογραφίες και χειρόγραφα με ειδικό επιστημονικό ενδιαφέρον για τους νέους ερευνητές.
Το «Τελευταίο Ταξίδι» έλαβε το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ για το 2022 στο 24ο Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη και αναμένεται στις αίθουσες από τις 24 Μαρτίου. Το κείμενο προέρχεται από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας Πατρίς στην Κρήτη. Για περισσότερες πληροφορίες https://moviementa.com/last-voyage.
