Της Σοφίας Ιορδανίδου*
Δεν τυχαίνει πολλές φορές στην ιστορία: Από το Χονγκ Κονγκ, τον Λίβανο και το Ιράκ μέχρι την Καταλονία, τον Ισημερινό και τη Χιλή, εκατομμύρια ανθρώπων να πλημμυρίζουν τους δρόμους και να διαμαρτύρονται εναντίον των κυβερνήσεών τους. Οι αιτιάσεις που επικαλούνται οι κυβερνήσεις μιλούν συνήθως για ξένο δάκτυλο, επιχειρώντας να υποβαθμίσουν τα αίτια της εξέγερσης. Το ερώτημα παρ’ όλα αυτά παραμένει: πρόκειται για σύμπτωση;
Οι συνθήκες ζωής των Ιρακινών, που στερούνται το νερό ακόμη και το ηλεκτρικό, παρ’ ότι κι o πιο πρόσφατος πόλεμος τελείωσε προ διετίας, διαφέρουν ουσιωδώς από τις συνθήκες ζωής ακόμη και των πιο κοντινών τους, των Λιβανέζων, όσο κι αν οι κλυδωνισμοί και οι απειλές που βιώνει η Μέση Ανατολή δεν αφήνουν κανέναν Άραβα ανεπηρέαστο. Τεράστια, ανάλογη της γεωγραφικής, είναι και η «πολιτική» από- σταση που χωρίζει τους κατοίκους του Χονγκ Κονγκ με τους Καταλανούς, όσο κι αν τα αιτήματα εναντίον της Κίνας μπορούν να συγκριθούν με τα αιτήματα των Καταλανών κατά του ισπανικού κράτους και της καθημερινής αστυνομικής βαρβαρότητας.
Για να βρούμε τον ουσιώδη συνδετικό ιστό απαιτείται επίσης να ξεφύγουμε κι από ευκολίες που ανθούν στο επάγγελμα και αναζητούν τις αιτίες και τα μηνύματα στα… Μέσα ή απλώς τα μέσα: Στην επιρροή που άσκησαν οι νέοι του Χονγκ Κογκ στη νεολαία της Καταλονίας, λόγω της υπερδικτύωσης και των δύο κοινωνιών. Αν η Βαρκελώνη δεν ήταν εδώ και χρόνια καζάνι που βράζει, τουλάχιστον από την 1η Οκτωβρίου 2017, όταν έγινε το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, κανένας δεν θα έδινε σημασία στην κατάληψη του αεροδρομίου, που πράγματι επαναλήφθηκε στην Καταλονία σχεδόν αυτούσια.
Είναι προτιμότερο επομένως να ξεφύγουμε από τις συγκεκριμένες διεκδικήσεις ή μορφές έκφρασης και να δούμε από κοντά μια γενιά που μεγαλώνει με προσδοκίες και όνειρα, σε ένα πολιτικό περιβάλλον που υπόσχεται πολλά – κι εκ των υστέρων κρίνοντας, περισσότερα ακόμη κι απ’ όσα μπορούσε να δώσει. Μια γενιά που ονειρεύεται να πάρει στα χέρια της ακόμη και την πολιτική, να συνδιαμορφώσει και να συνδημιουργήσει. Να εργαστεί αξιοπρεπώς, να διασκεδάσει, να μορφωθεί, να ταξιδέψει, να επικοινωνήσει. Και που, αντί αυτών, εισπράττει χαμένες… προσδοκίες. Λιτότητα ή καταπίεση, είτε και τα δύο μαζί. Τούτων δοθέντων, το ξέσπασμα που παρατηρήσαμε τον Οκτώβριο του 2019 ήταν θέμα χρόνου να κάνει την εμφάνισή του…
Κι αν κάτι διδάσκει το 2019, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, είναι πώς δεν περισσεύει χρόνος. Αρκετές χαμένες γενιές δημιουργήθηκαν με αφορμή οικονομικές κρίσεις, πολεμικές επεμβάσεις και εμφύλιους πολέμους στον Βορρά και τον Νότο. Οι δημοκρατίες, αν θέλουν να αποδείξουν ότι εξακολουθεί να ισχύει η ρήση του Τσόρτσιλ, πως η δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα με εξαίρεση όλα τα άλλα, οφείλουν να επανιδρυθούν, να προσφέρουν χειροπιαστές στη ζωή του κάθε πολίτη αποδείξεις για την ικανότητα τους να περικλείουν, να ενσωματώνουν και να προάγουν τη ζωή του καθενός, ώστε να ζει καλύτερα από την προηγούμενη γενιά. Κι αν δεν γίνει αυτό σήμερα, αύριο θα είναι αργά…
* Αναπληρώτρια καθηγήτρια Δημοσιογραφίας και Επικοινωνίας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος του Advanced Media Institute. Από το 2011, υπό την ευθύνη της οργανώθηκε και λειτουργεί στο ΑΠΚΥ το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία».