Του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη*
Το ότι στις εκλογές του 2019 – Ευρωπαϊκές, δημοτικές/περιφερειακές και εντέλει εθνικές – η αισθητά μονόπλευρη στήριξη που είχε η ΝΔ από το μηντιακό περιβάλλον έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επικράτησή της έχει σημειωθεί. αναλυθεί και ξανα-αναλυθεί. Ενδιαφέρον επίσης έχει και το ότι στη μετεκλογική υποδοχή της κυβέρνησης Μητσοτάκη – υποδοχή που υπήρξε, στη δημόσια πρόσληψή της, σαφώς ευρύτερη από την εκλογική της απήχηση – η μηντιακή στήριξη που έχει πετύχει είχε μεγάλη επίδραση.
Διατυπώσαμε αυτόν τον κοινό τόπο με τον πιο επίπεδο/άνευρο τρόπο. Ας αρχίσουμε τώρα να «ανεβάζουμε» σε ύφος, αλλά και σε υπορρέουσα αιχμηρότητα. Εκείνο που υπήρξε κυρίαρχο στην μηντιακή στήριξη, προεκλογικά (με την προεκλογική εκστρατεία να έχει διαρκέσει σίγουρα από το καλοκαίρι του 2018, αλλά με το αίτημα για εκλογές να εκφωνείται και να ανακυκλώνεται με σταθερότητα μετρονόμου από το 2017 τουλάχιστον) δεν ήταν τόσο η ανάδειξη του προγραμματικού ή ιδεολογικού (ή ό,τι το αντίστοιχο λόγου) της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Ήταν περισσότερο η δημιουργία, ύστερα η καλλιέργεια, εντέλει η παροξυσμική εκδήλωση μιας αντι-ΣΥΡΙΖΑ στάσης στη δημόσια σφαίρα. Που βαθμιαία προσέλαβε διαστάσεις πολιορκητικού κριού. Πετυχημένου εκ του αποτελέσματος…
Από δίπλα, είχαμε και το κτίσιμο ενός αντίστοιχου λόγου «αντι-» – σε κάθε σημαντικό μέτωπο αντιπαράθεσης. Συμφωνία των Πρεσπών; Προδοτική (άντε, μειοδοτική), κατάπτυστη. όταν χρειάστηκε να μαζευτεί το πράγμα, εθνική ήττα/εθνικό λάθος, επιζήμια διά χειλέων Μητσοτάκη (μπορεί όμως και επικίνδυνη). Προσφυγικό/Μεταναστευτικό; Λαθρoμετανάστες, ή και απλώς «λαθρο-» (γράφει καλύτερα, γηπεδικά), για να περιγραφούν οι παράτυποι μετανάστες παρά την αντίθετη άποψη της Δικαιοσύνης (σε επίπεδο Εισαγγελίας Αρείου Πάγου, δε).. κυρίως όμως αναφορά σε εισβολή/ εισβολείς. Σταματούμε εδώ – αλλά και πάλι το εκλογικό αποτέλεσμα έδειξε να επιβραβεύει!
Πάμε τώρα ένα βήμα πίσω. Τι λένε επί της ουσίας όλα αυτά; Η αναγωγή στο τι έδωσε την νίκη στη ΝΔ ασφαλώς περιλαμβάνει και τη χρέωση της οικονομικής πολιτικής, και τη δυσανεξία πολλών προς τη Συμφωνία των Πρεσπών, και την τραγωδία της πυρκαγιάς στο Μάτι (με την άθλια διαχείριση) και την προσέγγιση του σκανδάλου Νovartis. Όχι λίγα… Όμως η σαφώς ετεροβαρής μηντιακή στήριξη έπαιξε τον ρόλο της. η δε καλλιέργεια της οξύτητας λόγου, που είδαμε, κυρίως σταθεροποίησε την κατάσταση που βαθμιαία διαμορφώθηκε για το
«Φύγε εσύ, έλα εσύ!». Το οποίο, κατά τον σύροντα τις γραμμές αυτές, υπήρξε (και αυτήν τη φορά) η βασική επεξήγηση της έκβασης των εκλογών του 2019.
Αν τώρα πάμε ένα βήμα πιο πίσω, στη συζήτηση των παραγόντων που μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι επεξηγούν αυτήν τη μηντιακή μονομέρεια, συναντάμε ένα μπουκέτο από ανόμοιες ερμηνείες. Ξεκινούν από την άγαρμπη, πάντως αναποτελεσματική (και στην πολιτική το αποτέλεσμα είναι που κρίνει…) προσπάθεια απόκτησης ερεισμάτων της «πρώτης φοράς Αριστεράς στην εξουσία» στη μηντιακή αγορά: ας θυμηθούμε τον κακότυχο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες, τεχνικά υποστηρίξιμο, πλην με πολιτική προσέγγιση τόσο στραβή (βοσκοτόπια, «λαγός» κ.ο.κ.) που τα πάντα όλα έσβησαν, με την απόπειρα «χειρισμού» του ΣτΕ σα να ήταν δηλητηριώδες κερασάκι. ας ξαναδούμε την προσπάθεια προσεταιρισμού Μαρινάκη μετά την αστοχία πλαγιοκόπησης του Ψυχάρειου/γάτας των Ιμαλαΐων ΔΟΛ. Κυρίως όμως – πάντα κατά την προσωπική μας ματιά και ανάγνωση – ας μην παραγνωρίσουμε το πώς κυριάρχησε από την «πρώτη φορά Αριστερά στην εξουσία» η λογική των «δικών μας» (και των «άλλων», αν μη «εχθρών») στις σχέσεις με επιμέρους δημοσιογράφους – πέραν από εκείνες με μηντιάρχες ή μικρο-μηντιάρχες.
Άλλοι βέβαια θα μιλήσουν πιο μονοκόμματα για επιχειρηματικά συμφέροντα, για προκαταβολική διαπλοκή με την επερχόμενη ΝεοΔημοκρατική εξουσία και όλα τα συναφή: καταγράφονται κι αυτά, όμως… άμα δούμε την καμπύλη των τοποθετήσεων των ενοίκων του μαγικού κήπου των μήντια με την εποχή ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχουμε την εντύπωση ότι η ανάγνωση αυτή αρκεί. Η «πρώτη φορά Αριστερά στην εξουσία» (επιμένουμε στο τελευταίο σκέλος φράσεως: την εξουσία) δεν κατάλαβε τι έκανε στα μήντια.
Άμα έτσι οικοδομήθηκε η εκτεταμένη, σχεδόν οπαδική, μηντιακή στήριξη της επερχόμενης ΝΔ, ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει η ευρύτατη μηντιακή στήριξη που παρέχεται τώρα στη διακυβέρνηση της ΝΔ. (Ευθύς αμέσως να ξεκαθαρίσουμε ότι η επαυξημένη ανοχή στο ξεκίνημα μιας κυβέρνησης είναι φαινόμενο πολύσημο της Μεταπολίτευσης και πηγαίνει μαζί με το «Φύγε εσύ, έλα εσύ!». Ίσχυσε πάντως σταθερά στη φάση μετά την εποχή του ΄80: η αποδοχή των πρώτων χρόνων Κώστα Καραμανλή υπήρξε η πιο εντυπωσιακή). Η στήριξη αυτή δεν είναι παραταξιακή, αντιθέτως έρχεται και συνδυάζεται – θα λέγαμε «διαπλέκεται», αν ο όρος δεν ήταν υπονομευμένος στη συζήτηση περί Ελληνικών μήντια! – με την ανάγκη ελπίδας και προοπτικής, που παρουσιάζεται στην κοινή γνώμη μετά από κάθε ουσιαστική πολιτική αναμέτρηση. Και μάλιστα τώρα που η έξοδος από τη μνημονιακή υπερ-πειθαρχία δημιουργεί κλίμα πρόσθετων προοπτικών. Εδώ, κινήσεις όπως περί «Επιτελικού Κράτους» ή πάλι η καλλιεργημένη εικόνα περί υψηλού βαθμού προετοιμασίας του κυβερνητικού σχήματος που ανέλαβε την ευθύνη της εξουσίας, έφθασαν να έχουν ανά τα μήντια μια υποδοχή στα όρια του λατρευτικού. Ούτε σκιά αμφιβολίας σε επίπεδο εφικτότητας όσων λέγονται και σχεδιάζονται και προβάλλονται…
Ας μην παραβλέψουμε όμως – κι ας μην θεωρήσουμε προσβλητική – μιαν άλλη διάσταση, την ανθρώπινη. Γιατί, όσο και να το κάνουμε, και οι δημοσιογράφοι άνθρωποι είμαστε. Αναφερόμαστε στην επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ιδίως δε του ίδιου του Πρωθυπουργού, να περιστοιχιστεί από πλήθος δημοσιογράφων. Οι περισσότεροι αξιόλογοι, θα λέγαμε. Όχι δε μόνον, όχι δε τόσο στα διαβόητα Γραφεία Τύπου, αλλά και/κυρίως σε θέσεις συμβούλων, συχνά σε περιοχές ουσίας. Καθώς αυτή η επιστράτευση γίνεται σε μια εποχή όπου η δου- λειά του δημοσιογράφου (επάγγελμα, όχι λειτούργημα) βρίσκεται υπό δεινή πίεση, δεν είναι η ίδια η στήριξη των ανθρώπων αυτών – είναι και η ενδεχόμενη προσδοκία ουκ ολίγων άλλων, αντίστοιχης αξίας πάντως, ότι μια προσεκτικότερη στάση τους στην κριτική προς την κυβέρνηση θα μπορούσε να αποδειχθεί σοφή προσωπική επιλογή! Σταματούμε εδώ αυτήν τη διάσταση, καθώς δεν είναι ευχάριστη. Καθόλου.
Όλα αυτά ενώ η (ήδη) αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ «ανακαλύπτει» τώρα ότι δεν διαθέτει μηντιακές προσβάσεις για να κάνει τη δική της διάβαση της ερήμου. Ούτε για να συνοδεύσει τις – αναπόδραστες – εσωτερικές της αναζητήσεις πορείας, νέας ταυτότητας, «αύριο». Ολοκληρώνουμε εδώ αυτήν την ξενάγηση στον μαγικό μας κήπο των μήντια στην Ελλάδα του 2017-2020πόσο, αλήθεια; Όμως, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, η επιδραστικότητα των παραδοσιακών μήντια – του Τύπου, της τηλεόρασης κυρίως, άντε και του ραδιοφώνου – υπήρξε σταθερά σε υποχώρηση όλην αυτήν την περίο- δο. Το διαδίκτυο, ιδίως τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης διεκδίκησαν και άρπαξαν κυρίαρχο ρόλο. Δείτε όμως τη συνήχηση! Και το Facebook και το Twitter, εκείνο που έκαναν ήταν να ακολουθήσουν – σαν σκιά, δηλαδή να shadow… – την κυρίως μηντιακή πορεία. Πιο αγριωπά, πιο άγαρμπα, πιο ειλικρινά εντέλει.
Και μένει ένα ερώτημα ανοικτό, στο τέλος: άμα (=όταν) εμφανιστεί η φάση υποχώρησης των επίσημων/ παραδοσιακών μήντια στη στήριξη που, σαφώς μονόπλευρα, παρέχουν – γιατί η κίνηση του εκκρεμούς πάντα εμφανίζεται στην πολιτική: άλλωστε ήδη η κυβέρνηση της ΝΔ γνωρίζει την πιο διεισδυτική αντιπολίτευση στο εσωτερικό της: Μακεδονικό, προσφυγικό/μεταναστευτικό και βλέπουμε – τι ακριβώς θα συμβεί στην ιντερνετική σφαίρα;
* Δικηγόρος με ειδίκευση στα θέματα ΕΕ, δραπέτης από νωρίς στη δημοσιογραφία, σύμβουλος έκδοσης της «δ».
Αφού βρεθήκατε στη σελίδα μας, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε μια χάρη. Κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν και υποστηρίζουν το δημοσιογραφικό μας περιεχόμενο, το οποίο στόχος μας είναι να είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους, ασχέτως οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης.
Το περιεχόμενο που παράγουμε βασίζεται μόνο στις δικές μας αποφάσεις, στη δική μας κρίση και δεν επηρεάζεται από διαφημίσεις ή από τις προτιμήσεις ιδιοκτητών, πολιτικών ή μετόχων. Η συντακτική μας ομάδα δρα ανεξάρτητα, έχοντας ως βασική αξία ότι πρέπει να δίνουμε φωνή σε όσους δεν ακούγονται αρκετά και να ασκούμε πιέσεις στους ισχυρούς. Και αυτό είναι το στοιχεία που μας διαφοροποιεί από άλλα Μέσα Ενημέρωσης, ειδικά σε μια εποχή όπου η ύπαρξη μιας διαφανούς και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας είναι κρίσιμη. Η υποστήριξή σας μας δίνει δύναμη και μας επιτρέπει να δουλεύουμε με τον τρόπο που το κάνουμε μέχρι τώρα.
Στηρίξτε τη Δημοσιογραφία έστω και με €5 - θα σας πάρει μόνο ένα λεπτό. Ευχαριστούμε.
