Του Βασίλη Σωτηρόπουλου*
Μία ανησυχητική πρόβλεψη, που επαναλαμβάνεται συχνά στις ειδήσεις είναι ότι «ο επόμενος πόλεμος θα γίνει για το νερό»…
Τα στοιχεία που αφορούν τις προβλέψεις για την κατανάλωση νερού τα επόμενα χρόνια, δείχνουν ότι θα υπάρχει αυξημένη ζήτηση για αυτό το πολύτιμο αγαθό. Με ένα παγκόσμιο πληθυσμό που θα φτάσει τα 9,7 δις μέχρι το 2050 η παγκόσμια κατανάλωση νερού αυξάνεται ραγδαία. Έρευνες
δείχνουν ότι μέχρι το 2040 δεν θα υπάρχει αρκετό πόσιμο νερό για να καλυφθούν οι ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού.
Μια από τις περιοχές που θα αντιμετωπίσουν έντονο πρόβλημα είναι και η ζώνη που περιλαμβάνει την Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή- Βόρεια Αφρική (ΜΕΝΑ). Οι μελέτες δείχνουν, ότι στις περιοχές αυτές που ήδη υποφέρουν από λειψυδρία, το πρόβλημα θα οξυνθεί. Σε μια λίστα με 33 χώρες που θα αντιμετωπίσουν μέχρι το 2040 μεγάλη έλλειψη νερού, εντάσσονται όλες οι χώρες τις περιοχής(εκτός Αιγύπτου), συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας.
Η αύξηση του πληθυσμού στις χώρες της ΜΕΝΑ, η μείωση των αποθεμάτων πόσιμου νερού και η μεγάλη απώλεια νερού από το υδρευτικό σύστημα δημιουργούν τις συνθήκες για εντάσεις και συγκρούσεις στην περιοχή.
Η Αίγυπτος έχει σαν κύριο τροφοδότη τον Νείλο, τον οποίο τον μοιράζεται με το Δύο( βόρειο και νότιο) Σουδάν και την Αιθιοπία. Μέχρι το 2025 ο πληθυσμός της Αιγύπτου θα φτάσει τα 110-120 εκατομμύρια κατοίκους. Η Αίγυπτος έχει υπογράψει προνομιακή σύμβαση για την εκμετάλλευση μεγάλου μέρους του νερού του Νείλου, ήδη από την αποικιακή εποχή. Οι άλλες χώρες δυσανασχετούν και επιδιώκουν δικαιότερη κατανομή του νερού.
Στη Μέση Ανατολή, ο Τίγρης και ο Ευφράτης είναι οι κύριοι πάροχοι πόσιμου Ύδατος. Η αύξηση πληθυσμού οδήγησε σε μεγάλη αύξηση της ζήτησης νερού για τις καλλιέργειες. Η κλιματική αλλαγή μείωσε τις βροχοπτώσεις και ο όγκος των νερών των ποταμών συνέχεια υποχωρεί. Είναι γεγονός ότι η χρόνια λειψυδρία οδήγησε τους αγρότες της Συρίας να εγκαταλείψουν τις καλλιέργειες τους και να εγκατασταθούν στις πόλεις. Η αποτυχία της κυβέρνησης Άσαντ να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της έλλειψης νερού αποτελεσματικά, όξυνε τις αντιπαραθέσεις και αποτέλεσε μία από τις θρυαλλίδες που οδήγησαν στο εμφύλιο πόλεμο.
Στη περιοχή η Τουρκία κάνει χρήση του μεγαλύτερου όγκου νερού του Τίγρη και του Ευφράτη, προκαλώντας τις διαμαρτυρίες των γειτόνων της (Ιράκ, Συρία). Η Τουρκία θεωρεί τα ύδατα δικά της και παρά τις κάποιες παραχωρήσεις, δεν έχει κάνει κάποιο ουσιαστικό βήμα προς την κατεύθυνση της δίκαιης κατανομής των υδάτινων πόρων.
Τέλος στην Αραβική χερσόνησο, χώρες όπως το Ομαν και η Υεμένη ήδη αντιμετωπίζουν κρίση καθώς τα αποθέματα νερού εξαντλούνται γρήγορα. Οι άλλες ,πλουσιότερες χώρες, για να καλύψουν τις ανάγκες του σε νερό, καταφεύγουν στην δαπανηρή λύση της αφαλάτωσης.
Καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται, απαιτούνται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες νερού για τις καλλιέργειες βασικών τροφίμων. Νερό που δεν υπάρχει και δεν είναι δυνατό να αντληθεί με χαμηλό κόστος.
Οι διαφωνίες για το μοίρασμα του νερού, η αμοιβαία καχυποψία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Αν προσθέσουμε τις εμφύλιες συγκρούσεις την διαφθορά και την αναποτελεσματική διαχείριση των υπαρχόντων πόρων, τότε το μέλλον χαράζεται αβέβαιο.
Αν δεν αντιμετωπισθεί το πρόβλημα, τότε, ο πληθυσμός θα αρχίσει να υποφέρει από τις ελλείψεις βασικών αγαθών και ο κοινωνικός ιστός θα αρχίσει να διαρρηγνύεται. Οι συγκρούσεις είναι πιθανό να διαχυθούν σε όλη την περιοχή ενώ ένα μεγάλο κύμα μεταναστών θα προσπαθήσει να καταφύγει στις εύπορες χώρες, κυρίως στη Ευρώπη.
Η Ελλάδα, που ήδη έχει δεχτεί πολλούς πρόσφυγες εξαιτίας της Συριακής κρίσης, κινδυνεύει με ένα ακόμα μεγαλύτερο κύμα μεταναστών. Ο Λίβανος, που έχει εμπειρία από πρόσφυγες στο έδαφος του, πλήρωσε το τίμημα με ένα πολυετή εμφύλιο πόλεμο.
Η Ιορδανία, στενάζει από τους πρόσφυγες, έχοντας στην διάθεση της ελάχιστους πόρους να τους περιθάλψει. Οι κίνδυνοι για την περιοχή και την χώρα μας είναι μεγάλοι και απαιτείται μια γενναία πολιτική συνεργασίας μεταξύ των χωρών της περιοχής προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κρίση. Η εμπειρία, όμως δεν επιτρέπει πολύ αισιοδοξία. Όποτε ας είμαστε προετοιμασμένοι για όλα…