Tου Κωνσταντίνου Γράψα*
Βασικό εργαλείο στον διαδικτυακό αγώνα του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) αποτελεί η εφαρμογή Twitter. Το ΙΚ χρησιμοποιεί το Twitter για να θέσει θέματα προς συζήτηση και να σχολιάσει σε πραγματικό χρόνο, να οργανώσει δράσεις και να προκαλέσει το ενδιαφέρον, τον τρόμο, την αγανάκτηση αλλά και τη συμπάθεια, καθώς και να προσελκύσει νέα μέλη.
Το περιεχόμενο των tweets περιλαμβάνει πολυμεσικό υλικό (κυρίως φωτογραφίες και βίντεο), εγκώμια και αναφορές στην ηγεσία της οργάνωσης, συμβουλές στρατιωτικού και θρησκευτικού χαρακτήρα. Ακόμη δίνεται η δυνατότητα συνομιλίας φίλων της οργάνωσης με μαχητές στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων, οι οποίοι, με τη βοήθεια τεχνολογίας live streaming, μεταδίδουν μέσω της εφαρμογής, σκηνές από το πεδίο της μάχης και ομιλούν ζωντανά με τους ακολούθους τους. Επιπλέον αναρτώνται φωτογραφίες με εξιδανικευμένες εικόνες από την καθημερινή ζωή των τζιχαντιστών όταν δεν πολεμούν. Φυσικά δεν λείπουν οι απειλές κατά των χωρών της Δύσης.
Το φθινόπωρο του 2014, υπήρχαν στο Twitter τουλάχιστον 45.000 λογαριασμοί υποστηρικτών της οργάνωσης. Το 73% των λογαριασμών αυτών είχε έναν μέσο όρο 500 ακολούθων, ενώ οι δημοφιλέστεροι μετρούσαν μέχρι και 50.000. Οι λογαριασμοί αυτοί διακρίνονταν σε επίσημους και ανεπίσημους, σε τοπικούς και ατομικούς, χωρίς ωστόσο να καθίσταται εύκολος ο εντοπισμός των πραγματικών ιδιοκτητών των λογαριασμών.
Λόγω της πληθώρας του υλικού στην εφαρμογή, το ΙΚ ξεχωρίζει τα tweets του με τη βοήθεια των ετικετών hashtags με τις οποίες επιτρέπεται η εμφάνιση των δικών του tweets σε συζητήσεις και θέματα υψηλού ενδιαφέροντος τα οποία απασχολούν τους χρήστες του Twitter εκείνη την περίοδο. Η «τεχνική» αυτή αποκαλείται, με αίσθηση χιούμορ, «twitter bombs» ή «hashtag hijacking». Μέσω αυτής της στρατηγικής, το ΙΚ προβάλει σε ένα κοινό πολλών εκατομμυρίων χρηστών τα μηνύματά του, ενώ συνδέεται με ανθρώπους, τους οποίους δεν θα είχε ποτέ τη δυνατότητα να το κάνει.
Για παράδειγμα, στη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2014, το ΙΚ χρησιμοποίησε hashtags όπως #Brazil2014, #ENG, #France και #WC2014 αποκτώντας πρόσβαση σε εκατομμύρια αναζητήσεις για το Παγκόσμιο Κύπελλο μέσω Twitter. Τα tweets αυτά περιείχαν προπαγανδιστικό υλικό της οργάνωσης, από το οποίο ξεχώριζε ένα βίντεο με Βρετανούς και Αυστραλούς τζιχαντιστές, οι οποίοι προσπαθούσαν να πείσουν άλλους μουσουλμάνους από τη Δύση να προσχωρήσουν στις τάξεις τους.
Παράλληλα με την απλή χρήση του Twitter, το ΙΚ έχει αναπτύξει μια δική του εφαρμογή στην αραβική γλώσσα, μέσω της οποίας οι χρήστες της πληροφορούνται όλα τα τελευταία νέα και εξελίξεις που αφορούν την οργάνωση. Η εφαρμογή έχει το όνομα «Αυγή των χαρμόσυνων ειδήσεων» ή απλώς «Αυγή» και συνδέεται με τον λογαριασμό Twitter του χρήστη προβάλλοντας στη ροή της ενημέρωσης συνδέσμους, hashtags και λοιπό πολυμεσικό υλικό από το ΙΚ, καθώς και από τους άλλους χρήστες της εφαρμογής.
Η ιδιαιτερότητά της έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί και παρακάμπτει τον αλγόριθμο εντοπισμού spam που χρησιμοποιεί το Twitter. Ο λογαριασμός Twitter του χρήστη παραμένει ανεπηρέαστος λειτουργώντας κανονικά όλη την υπόλοιπη ώρα. Η εφαρμογή είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και σε κάποιες περιπτώσεις έφτασε μέχρι και τα 40.000 tweets σε μία ημέρα (την ημέρα που οι τζιχαντιστές κατέλαβαν τη Μοσούλη).
Η αποκεντρωμένη δομή των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) και η χαοτική εικόνα που επικρατεί καθιστά πολύ δύσκολη την καταπολέμηση της προπαγάνδας του ΙΚ ακόμη και για τις διαβόητες υπηρεσίες πληροφοριών και καταπολέμησης της τρομοκρατίας, όπως η αμερικάνικη NSA. Η αδυναμία αυτή προκαλεί έντονο προβληματισμό και αρκετά ερωτήματα αν λάβουμε υπόψη ότι το Ισλαμικό Κράτος έχει υψηλή ορατότητα στα ΜΚΔ και χρησιμοποιεί πλήθος ηλεκτρονικών στρατηγικών για την ευρεία διάδοση των μηνυμάτων του.
Βέβαια οι εν λόγω υπηρεσίες δεν μένουν αμέτοχες καθώς συνεργάζονται με τις εταιρίες διαχείρισης των ΜΚΔ προκειμένου να μπλοκάρουν όσους λογαριασμούς διαδίδουν τις απόψεις του ΙΚ. Πράγματι τον Αύγουστο του 2014 εντοπίστηκαν 27.000 λογαριασμοί στο Twitter οι οποίοι σχολίαζαν θετικά το ΙΚ. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι περίπου 700.000 λογαριασμοί σχολίαζαν ή ανέφεραν κάτι για το ΙΚ.
Αντιδρώντας στην εξάπλωση του ΙΚ, το Twitter σταμάτησε τη λειτουργία περισσοτέρων από 1.000 λογαριασμούς, οι οποίοι ήταν ύποπτοι για σχέσεις με την τρομοκρατία. Ωστόσο, οι ενέργειες αυτές δεν είχαν σημαντικά αποτελέσματα για τον λόγο ότι σχεδόν αμέσως μετά τη διακοπή λειτουργίας ενός λογαριασμού, δημιουργούνταν κάποιος νέος, ο οποίος γινόταν γνωστός πολύ γρήγορα στους ακολούθους και φίλους της οργάνωσης. Αντίστοιχα, το 2016, το Twitter ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας 125.000 λογαριασμών που είχαν σχέση με το ΙΚ.
Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο σου Κωνσταντίνε. Το Τwitter ως μέσω εξισλαμισμού!