του Αντώνη Παπαγιαννίδη*
Εκείνο που όλον αυτόν τον καιρό συντελείται γύρω μας είναι μια σειρά από ωριμάνσεις – σε όλα τα πεδία και όλα τα επίπεδα. Τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αν και όχι αναγκαστικά προς μια αναμενόμενη κατεύθυνση.
Αποκρυπτογράφηση: Ας ξεκινήσουμε από μιαν ευρύτερη ματιά, ας πούμε την ευρωπαϊκή. Η αίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βαθμιαία εξαντλεί τα όρια του εγχειρήματος που απετέλεσε εδώ και 60 χρόνια, πάντως ότι η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης (που θέλησε να παραστήσει τον «σκληρό πυρήνα» των Ευρωπαϊκής ενοποίησης – θυμάστε;) επισωρεύει σχέδια μεταρρύθμισης. Από «Το Μέλλον της Ευρώπης» που πήγε να αναζητήσει, με 5 σενάρια τα οποία όμως σπρώχνονταν προς μια εκδοχή Ευρώπης περισσότερων ταχυτήτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι και τα σχεδιάσματα του Προέδρου Γιουνκέρ/ «το 6ο σενάριο» που παρουσιάστηκαν με την ομιλία State of Europe/ «Η Κατάσταση της Ευρώπης» κατ’ απομίμηση της αμερικανικής προεδρικής πρακτικής ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου, ωστόσο με σημαντικούς σταθμούς τις τοποθετήσεις του Γάλλου Προέδρου Μακρόν (στη με πυκνούς συμβολισμούς Πνύκα των πηγών – λέμε – της δημοκρατίας, αλλά και στο με άλλους συμβολι σμούς αμφιθέατρο της Σορβόννης, όπου είχε την έδρα της κάποτε η θρησκευτική αυθεντία, αργότερα όμως προχώρησε ο Μάης του ΄68), δεν γίνεται μόνο θεσμική αναζήτηση. Γίνεται προπαντός η παραδοχή ότι τα μέχρι σήμερα σχήματα έχουν εξαντληθεί. Πόση ειλικρίνεια, όμως, υπάρχει π.χ. στην πρόταση για Ευρωπαίο υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών ή/και για Προϋπολογισμό της Ευρωζώνης ή, ακόμη πλησιέστερα σ’ εμάς, για μετάβαση από τον ESM (που έχει στο χαρτοφυλάκιό του το δικό μας το χρέος…) σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο; Ποιοι στόχοι/ ποια μέσα; Αντίστοιχα, ποια στόχευση θα υπάρξει στην προτεινόμενη δημιουργία ενισχυμένων αμυντικών δομών, αλλά και πιο προχωρημένων μηχανισμών ελέγχου της μετανάστευσης;
Ο τρόπος με τον οποίο μια αρχικά θετική υποδοχή των προτάσεων Μακρόν από τη (προεκλογική καν) Γερμανία μετατράπηκε σε αποκήρυξη κάθε έμμεσης μετάβασης σε transfers Europe/Ευρώπη μεταβιβαστικών πληρωμών, κάτι δείχνει. Ήρθαν δε και τα αποτελέσματα της Γερμανικής κάλπης, η ανάδειξη του υπερσυντηρητικού AfD , η υποχώρηση (παρά τη συντηρητική στροφή της) της κυρίαρχης αλλά ψαλιδισμένης CDU/CSU, η άνοδος των «διαφορετικά» συντηρητικών FDP, η κατάρρευση του SPD και η ανηφορική αναζήτηση κυβερνητικού συνασπισμού για να δείξουν την αβεβαιότητα της τωρινής ευρωπαϊκής πορείας.
Η αμήχανη ελληνική στάση
Πάμε, τώρα, λίγο πιο προς τα δικά μας. Η ελληνική στάση μπροστά σ’ αυτές τις εξελίξεις είναι – ας είμαστε λιγάκι αυστηροί-στάση αμηχανίας. Τόσο από πλευράς της Κυβέρνησης (όπου ειπώθηκαν διάφορα θετικά/συμπαθητικά, ιδίως ως «απάντηση» στις πρωτοβουλίες Μακρόν: μας τίμησε άλλωστε με λαμπρή photo opportunity περισσότερο κι από τον Μπαράκ Ομπάμα….) όσο και της Αντιπολίτευσης (που μένει στην ασφαλή μνήμη
του Καραμανλικού Ευρωπαϊσμού των «Ανήκομεν» και των Σημιτικών δαφνών της συμμετοχής στον «σκληρό πυρήνα») οι τοποθετήσεις παραμένουν γενικόλογες. Όμως…
Όμως εν τω μεταξύ έρχεται η αγκαλιαστική πλέον αποδοχή/υποδοχή του νυν Κυβερνητικού ρεαλισμού από τη θεσμική Ευρώπη – το απογείωσε ο άλλοτε επιθετικός Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ, ο οποίος βέβαια με την συμβουλή του για εκλογές όχι πριν το 2019 θύμισε λιγάκι Ουώρρεν Κρίστοφερ της εποχής πατρός Μητσοτάκη – και από τη μηντιακή εκδοχή ευρωπαϊκής ορθοδοξίας/FAZ – SZ – Welt – Handelsblatt. Έρχεται και η
πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του εποπτικού SSM να θέσουν εκποδών το ΔΝΤ όσον αφορά τις ανησυχίες για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πάντως, έτσι ξεκινάει η φθινοπωρινή πορεία για την τρίτη αξιολόγηση (η δεύτερη μας χάρισε την προ-νομοθέτηση μέτρων για το 2019-20, δηλαδή σαφώς για μετά τη λήξη του Μνημονίου-3) και για την – προσδοκώμενη – clean exit από το τωρινό Πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018, αρχίζει και διαφαίνεται μια άλλη προοπτική. Ποια; Ενώ η Κυβέρνηση είχε δέσει κόμπο στο μαντήλι κάποια συζήτηση για το χρέος «μετά τις γερμανικές εκλογές», ενώ η Αντιπολίτευση – και όχι μόνον: και ο Γιάννης
Στουρνάρας ως ΤτΕ και ο Νίκος Χριστοδουλάκης – επεσήμαιναν την ανάγκη να εξασφαλιστεί δημοσιονομικός χώρος να πάει λίγο πίσω ο υπερφιλόδοξος-ψιλοπαρανοϊκός στόχος υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων για το 2018-22, τώρα η σαφέστερη της προβλεπόμενης ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας (συνολικά), που θα «τραβάει» και την ελληνική, συν η δημοσιονομική υπεραπόδοση (για την ώρα) του ελληνικού φορολογικού κάρου, δημιουργεί τι; Μα… τον πειρασμό των Ευρωπαίων «εταίρων», πάντως των σε αναζήτηση δικών τους ισορροπιών Γερμανών, να πουν στην τακτοποιημένη –πλέον – Ελλάδα «καλά τα πάτε, προχωρήστε τώρα τα επόμενα
3-5-10 χρόνια κάπως έτσι». Κι αν προκύψει πρόβλημα – όποτε προκύψει, όπως προκύψει – «το ξαναβλέπουμε».
Η μηντιακή αδυναμία
Γιατί δώσαμε τόσο χώρο – σ’ ένα έντυπο που ασχολείται με την Δημοσιογραφία και Επικοινωνία –σε αυτού του είδους τις εξελίξεις; Α, είναι απλό! Επειδή θεωρούμε ότι παρόμοια ζητήματα είναι πράγματι εξαιρετικά δύσκολο να προσεγγιστούν, να αναδειχθούν, να αναλυθούν. Και, αντ’ αυτού, ελλοχεύει η οπαδική προσέγγιση – το βλέπουμε κάθε τόσο. Δοκιμάστε, ομοίως, να εξηγήστε ακριβώς τις ισορροπίες και τις προκλήσεις γύρω από τη Βάση της Σούδας, με ευκαιρία π.χ… την επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ. Οι προωθούμενες αλλαγές και ωριμάνσεις στον μαγικό ελληνικό μηντιακό κήπο – η υποστασιοποίηση, πλέον, ενός Ομίλου Μαρινάκη εκεί που είχε γραφεί ιστορία από το Συγκρότημα Λαμπράκη της Χρήστου Λαδά (με «ΤΟ ΒΗΜΑ» να επιχειρεί να επιτύχει ισορροπίες, με «ΤΑ ΝΕΑ» πιο προς ντουντούκα αντικυβερνητισμού). η διστακτική πορεία του εγχειρήματος Σαββίδη/Μάρη στον χώρο του «ΕΘΝΟΥΣ» και βλέπουμε για κανάλι. η οβιδιακή/ψυχαγωγική μετάπλαση του ΣΚΑΙ. η συνεχιζόμενη αδυναμία της ΕΡΤ να δώσει πειστικό στίγμα. η επίσης συνεχιζόμενη οικονομική αδυναμία των πάντων (με τη σκιά του τέλους πάνω από πολλούς) . η αναδυόμενη όλο-και-πιο-υπεραπλουστευτική/αγριανθρωπική εικόνα του διαδικτυακού «προϊόντος» – συνεχίζουν να είναι αναντίστοιχες προς τι;
Προς την πιεστική ανάγκη περιγραφής, επεξήγησης, ανάλυσης της πολυπλοκότητας που όλα αυτά τα παραπάνω κουβαλάνε μαζί τους. Καθώς δε σε κάθε στροφή θα ελλοχεύει μια στραβή (και η αδυναμία χειρισμού της), όπως με την πετρελαιοκηλίδα του Σαρωνικού, ή πάλι μια πρόκληση «εύκολης» αντιπαράθεσης, όπως στο συνεχιζόμενο Έπος/saga Noor 1-Καμμένου, ο πειρασμός της αυτοπεριχαράκωσης στην οπαδικότητα θα παραμένει ισχυρός. Και πόσο, μα πόσο εύκολος.
*Δικηγόρος με ειδίκευση στα θέματα Ε.Ε., δραπέτης από νωρίς στη δημοσιογραφία, ο Α. Δ. Παπαγιαννίδης είναι σύμβουλος έκδοσης της «Δ».