Του Κωνσταντίνου Αλεξανδρόπουλου*
Το 2019 είναι έτος εκλογών και μάλιστα πολλαπλών για την Ελλάδα, καθώς τη φετινή χρονιά θα διεξαχθούν ευρωπαϊκές, αυτοδιοικητικές και (εκτός απροόπτου) βουλευτικές εκλογές, οι οποίες και θα αναδείξουν τους «εκλεκτούς» του εκλογικού σώματος σε όλα τα επίπεδα αντιπροσώπευσης.
Εν αναμονή λοιπόν των αναμετρήσεων, θα ήταν καλό οι κατά τόπους υποψήφιοι να παραδειγματιστούν από παρελθούσες επιλογές προώθησης πολιτικών μηνυμάτων, οι οποίες αντί να προωθούν στον στόχο της δικής τους εκλογής, μάλλον ωφέλησαν τους αντιπάλους τους.
Μήνυμα και στόχος
Χαρακτηριστικό παράδειγμα επικοινωνιακού «αυτογκόλ» αποτέλεσε το προεκλογικό σποτ του υποψήφιου με το κόμμα Νέας Δημοκρατίας στις νομαρχιακές εκλογές του 2002 στην Ελλάδα, το οποίο σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως την εποχή της δημοσίευσής του.
Σε ένα μικρό βίντεο 30 περίπου δευτερολέπτων παρουσιάζεται ένας νέος άνδρας ο οποίος προβληματίζεται για την τελική επιλογή μεταξύ των δύο κύριων υποψηφίων για τις νομαρχιακές εκλογές του 2002, Γιάννη Τζανετάκου με τη Νέα Δημοκρατία και Φώφης Γεννηματά με το ΠΑΣΟΚ. Στον εσωτερικό μονόλογο που μεταφέρεται στους τηλεθεατές, γίνεται λόγος για την ανάγκη επιλογής ενός δυνατού και συγκροτημένου υποψηφίου που θα δίνει «μάχες» για την αυτοδιοίκηση. Στο μέσο του κλιπ γίνεται ρητή αναφορά στη Φώφη Γεννηματά, το συμπαθητικό της προφίλ της οποίας δεν κρίνεται εν τέλει επαρκές, καθώς αντιπαραβάλλεται με το δυναμικό προφίλ του Γιάννη Τζανετάκου. Η αντιπαραβολή αυτή αποτυπώνεται και κορυφώνεται οπτικά με ένα μεγάλο αυτοκίνητο μάρκας Land Rover (Γιάννης Τζανετάκος), το οποίο έρχεται να παρκάρει και να κρύψει εντελώς ένα μικρό αυτοκίνητο πόλης μάρκας Fiat (Φώφη Γεννηματά), θέλοντας να αναδείξει με τον τρόπο αυτό τη διαφορά δυναμικότητας μεταξύ των δύο υποψηφίων και υπέρ του Γιάννη Τζανετάκου ειδικότερα.
Μήνυμα και πλαίσιο
Οι εμπνευστές του σποτ επέλεξαν την υιοθέτηση ενός συνδυασμού αμφίπλευρου μηνύματος και χιούμορ για την επίτευξη των επικοινωνιακών τους στόχων. Ως προς το αμφίπλευρο μήνυμα, ενώ τονίζει τα ισχυρά χαρακτηριστικά του Γιάννη Τζανετάκου, κάνει και αναφορά στα θετικά στοιχεία αλλά και το αδύνατο σημείο της Φώφης Γεννηματά. Σε ό,τι αφορά το στοιχείο του χιούμορ, αυτό εξυπηρετείται από την αντιπαραβολή του μικρού με το μεγάλο αυτοκίνητο, αμφότερα προσωποποιημένες εκδοχές των δύο υποψηφίων. Με αφορμή την τελευταία παρατήρηση θα μπορούσε βέβαια κανείς να εντοπίσει επιπρόσθετα στοιχεία, όπως το αφηγητικό σχήμα της ανδρικής ανωτερότητας σε όρους πλαισίωσης του μηνύματος τη χρησιμοποίηση γυναικείων στερεοτύπων (γυναίκα οδηγός, μικρό αυτοκίνητο, «ασθενές φύλο) και εν τέλει τη χρήση στοιχείων μηνύματος αρνητικού πλαισίου.
Τελικό αποτέλεσμα
Δεδομένων των σχολίων που ακολούθησαν και κυρίως των εκλογικών αποτελεσμάτων, το σποτ αξιολογήθηκε αρνητικά, καθώς επικρίθηκε για τη στερεοτυπική αντιμετώπιση της γυναίκας υποψηφίου, αλλά και την επιλογή των μοντέλων των αυτοκινήτων, η οποία ερμηνεύθηκε ως αντανάκλαση οικονομικών και ταξικών διαφορών μεταξύ των δύο υποψηφίων. Πολλοί είναι εκείνοι μάλιστα που ισχυρίστηκαν πως το εν λόγω σποτ λειτούργησε τελικά υπέρ της Φώφης Γεννηματά, η οποία και αναδείχθηκε Υπερνομάρχις Αθηνών το 2002.
Τα παραπάνω ας σημειωθούν προς γνώση και συμμόρφωση επικοινωνιακών και εκλογικών επιτελείων, μια υπενθύμιση πως το ζεύγος ύβρις-νέμεσις αφορά και την πολιτική επικοινωνία.
*Ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος είναι φοιτητής στο ΜΠΣ Επικοινωνίας και Νέας Δημοσιογραφίας του ΑΠΚΥ.
