της Μαρίας Δεναξά*
Απαρχή της προεκλογικής του εκστρατείας επιθυμεί να κάνει επισήμως ο Εμμανουέλ Μακρόν τη γαλλική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη είναι προγραμματισμένο στις 19 Ιανουαρίου του 2022, σε σύνοδο της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να απευθύνει ομιλία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπου θα παρουσιάσει την ημερήσια διάταξη και τους στόχους της γαλλικής προεδρίας στην Ε.Ε.
«Η ομιλία αναμένεται να είναι ένα είδος δήλωσης γενικής πολιτικής, της οποίας ο αντίκτυπος θα είναι καθοριστικός τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Γαλλία», υπογραμμίζουν πολιτικοί αναλυτές. Όπως επισημαίνουν, ο αρχηγός του γαλλικού κράτους επί τέσσερις ώρες θα κληθεί να απαντήσει σε ερωτήσεις ευρωβουλευτών και της γαλλικής αντιπολίτευσης, όπως είναι η Manon Aubry από το κόμμα της Ανυπότακτης Γαλλίας ή ο Yannick Jadot των Oικολόγων Πράσινων. Αναμένεται να είναι μια σημαντική στιγμή, προσεκτικά προετοιμασμένη, στην οποία θα πρέπει να είναι εξαιρετικά καλός, σύμφωνα με την επιθυμία του επιτελείου και των επικοινωνιολόγων του.
Άλλωστε, το ζήτημα της Ευρώπης, η πορεία, η εξέλιξη και οι στόχοι του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος είχαν κεντρική θέση στην προεδρική θητεία του Εμμανουέλ Μακρόν, από το 2017 έως σήμερα, καθώς υπήρχε η πεποίθηση πως μια πετυχημένη Προεδρία, θα είναι προς όφελος του Γάλλου προέδρου, παρόλο που εκπρόσωποι του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων επαναλαμβάνουν ότι «η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι αυτό που οι Γάλλοι έχουν μάθει εδώ και τριάντα χρόνια να μισούν, πράγμα που σημαίνει ότι τώρα φιλοδοξούν να επιστρέψουν στο έθνος».
Ο Εμμανουέλ Μακρόν θεωρείται ως ένας εκ των ηγετών που κινούνται περισσότερο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οπότε υπάρχει μεγάλη προσδοκία από άλλες χώρες για το τι θα είναι ικανή να κάνει η Γαλλία τα επόμενα χρόνια. Επιθυμία του ενοίκου του Ελιζέ, σύμφωνα με δηλώσεις του ενώπιον βουλευτών, είναι να ενισχύσει διάφορα έργα, όπως ο μηχανισμός προσαρμογής του άνθρακα στα σύνορα, η στρατηγική βιομηχανική αυτονομία και το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι όλη η κρατική μηχανή της Γαλλίας έχει αρχίσει ήδη να εργάζεται για την ευρωπαϊκή προεδρία της Γαλλίας. Εδώ και μήνες ο Μακρόν έχει ζητήσει από τους υπουργούς του να αρχίσουν να προετοιμάζονται πάνω σε τρεις προτεραιότητες: την αγρό-οικολογία, τον έλεγχο των συνόρων και της μετανάστευσης, τα χρηματοοικονομικά, με τον υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Clément Beaune, να έχει ως αποστολή τη συγκέντρωση των προτάσεων των υπουργών.
Σύμφωνα με ένα εμπιστευτικό έγγραφο επτά σελίδων, που λεπτομέρειες του είδαν το φως της δημοσιότητας, ο χάρτης πορείας που πρότειναν στον Εμμανουέλ Μακρόν οι Ευρωβουλευτές του κυβερνώντος κόμματος βασίζεται σε τρεις στρατηγικούς άξονες: «Μετάβαση έναντι μειώσεων: ένα ευρωπαϊκό μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης», «Κυριαρχία έναντι σωβινισμού: μια Ευρώπη ως οικονομική δύναμη» και «Αξίες και Κράτος Δικαίου: μια Ευρώπη που προστατεύει τη δημοκρατία».
«Η γαλλική προεδρία της E.E επί της ουσίας ξεκινά από τώρα. Ακόμα κι αν η ευρωπαϊκή ατζέντα αντικατοπτρίζει τις γαλλικές προτεραιότητες, ο μέσος χρόνος μεταξύ μιας πρότασης και της οριστικοποίησης ενός ευρωπαϊκού νόμου είναι 18 μήνες», σημειώνουν οι ευρωβουλευτές, οι οποίοι προτείνουν νομοθετικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς (ελάχιστος μισθός, φόρος GAFA, διεθνής συνθήκη κατά των πανδημιών, “Σύμφωνο Simone Veil” για την ισότητα των φύλων κ.λ.π.). Προτάσεις, προτεραιότητες, σκέψεις και στοιχεία που είναι ταυτόχρονα προοδευτικά και οριοθετούνται έναντι άλλων πολιτικών σκέψεων και δυνάμεων.
Όπως δηλώνουν από το περιβάλλον του Γάλλου προέδρου, η προεδρία της Γαλλίας στην ΕΕ είναι η ευκαιρία για τον ίδιο να ολοκληρώσει μια πενταετή θητεία που τελούσε υπό το σήμα της Ευρώπης από την αρχή της θητείας του.
Σε μια προσπάθεια αναζωογόνησης της Ε.Ε, ο Εμμανουέλ Μακρόν είχε επιλέξει την Ελλάδα, σταυροδρόμι όλων των ευρωπαϊκών κρίσεων των τελευταίων ετών, οικονομικής, χρηματοοικονομικής, κοινωνικής ή μεταναστευτικής. Από τον λόφο της Πνύκας στην Αθήνα είχε αμφισβητήσει τους 27 για τις φιλοδοξίες τους ως προς το μέλλον της ηπείρου:
«Τι κάναμε εμείς οι Ευρωπαίοι με την κυριαρχία μας;» είχε αναρωτηθεί. Δύο εβδομάδες αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι ξετύλιξε τις προτάσεις του για την ανοικοδόμηση μιας Ευρώπης, που για τον ίδιο είχε γίνει «πολύ αδύναμη, πολύ αργή, πολύ αναποτελεσματική».
«Στην πραγματικότητα, η πολιτική μάχη που επιθυμεί να δώσει προσεχώς ο Εμμανουέλ Μακρόν, εντός και εκτός των συνόρων της Γαλλίας, δεν θα διεξαχθεί τόσο πάνω στην διαπίστωση ή στην ευρωπαϊκή επιτυχία, στην οποία κανείς δεν πιστεύει πια, αλλά στα διδάγματα της υγειονομικής κρίσης», παραδέχεται ο Stéphane Séjourné, πρόεδρος της αντιπροσωπείας του κυβερνώντος κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Σύμβουλος του Γάλλου προέδρου. Σκέψεις γύρω από τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον κορωνοϊό, θα βρίσκονται στο επίκεντρο Διασκέψεων για το Μέλλον της Ευρώπης στο επόμενο διάστημα και των οποίων τα συμπεράσματα αναμένονται την Άνοιξη του 2022. Ακριβώς τη στιγμή της γαλλικής Προεδρίας της ΕΕ και της κορύφωσης της προεκλογικής εκστρατείας, όπου θα κριθούν το έργο αλλά και το προεδρικό μέλλον του Εμμανουέλ Μακρόν.
Πάντως στη Γαλλία η αντίστροφη μέτρηση για τις επόμενες προεδρικές εκλογές έχει ήδη ξεκινήσει. Παρόλο που η κρίσιμη αναμέτρηση θα διεξαχθεί σε λιγότερο από 12 μήνες, οι μνηστήρες του προεδρικού θώκου βρίσκονται ήδη στην προεκλογική αρένα, επιχειρώντας να σαγηνέψουν τους Γάλλους με σκοπό να αποσπάσουν την πολυπόθητη ψήφο τους.
Mία φιλοδοξία που έχει τα χαρακτηριστικά άθλου. Απογοητευμένοι από τους προέδρους που κυβέρνησαν τη χώρα από το 2007 και μετά, απαυδισμένοι από τις διαδοχικές κρίσεις και την πανδημία που επιδείνωσε την άσχημη οικονομική κατάσταση της Γαλλίας, αλλά και από τα επαναλαμβανόμενα τρομοκρατικά χτυπήματα, οι Γάλλοι προσέρχονται στις κάλπες τα τελευταία χρόνια με μεγάλη δυσκολία. Η έλλειψη ηγετικής φυσιογνωμίας που θα μπορούσε να τους εμπνεύσει τροφοδοτεί την αναποφασιστικότητα και την απροθυμία τους για συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία.
Παρά το δυσμενές κλίμα, ο Εμμανουέλ Μακρόν ονειρεύεται και στοχεύει σε μια δεύτερη προεδρική θητεία, δουλεύοντας μεθοδικά για να επιτύχει το στόχο του. Η προεκλογική εκστρατεία του προέδρου έχει ξεκινήσει διακριτικά και αναμένεται να κορυφωθεί, όπως προαναφέρθηκε, με την έναρξη της γαλλικής προεδρίας στην ΕΕ. Εντός της χώρας, τόσο ο ίδιος όσο και το επιτελείο του επιχειρούν να προσελκύσουν ψηφοφόρους της δεξιάς και της ακροδεξιάς, την ώρα που όλα τα προγνωστικά προβλέπουν επανάληψη της μονομαχίας Μακρόν – Λεπέν στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις η επικεφαλής της ακροδεξιάς, που ήταν από τους πρώτους πολιτικούς που δήλωσε προεδρική υποψηφιότητα, φέρεται να αποσπά στις προθέσεις ψήφου από 25% έως 27% και ο Μακρόν από 24% έως 28%. Σε ότι αφορά στο δεύτερο γύρο, ο νεαρός πρόεδρος επικρατεί με 54% έναντι 46% της Λεπέν, αλλά όλα αυτά είναι για την ώρα υποθέσεις, καθώς πολλά θα μπορούσαν να ανατραπούν μέσα σε ένα χρόνο, εξαιτίας του άσχημου κοινωνικού κλίματος, που έχει επιδεινωθεί από τα επαναλαμβανόμενα lockdown.
Πάνω σε θέματα ασφάλειας οι Γάλλοι εξακολουθούν να μην εμπιστεύονται την κυβέρνηση τους και στις δημοσκοπήσεις καταγράφεται ρεκόρ δυσπιστίας. Από αυτή τη δυσάρεστη για τον Μακρόν κατάσταση επιχειρεί να επωφεληθεί ο δεξιός Ξαβιέ Μπετράν. Ο πρώην υπουργός Εργασίας και Υγείας επί προεδρίας Ζακ Σιράκ και Νικολά Σαρκοζί δήλωσε πριν από τέσσερις εβδομάδες περίπου ότι θα διεκδικήσει την προεδρία της Γαλλίας στις εκλογές του 2022.
Ο Μπετράν αυτοπροσδιορίζεται ως «κοινωνικός γκολιστής» και χαρακτηρίζεται από πολιτικούς αναλυτές (τουλάχιστον για την ώρα) ως η πιο «αξιόπιστη παρουσία» της δεξιάς για να διεκδικήσει τον προεδρικό θώκο. Ο 56χρονος πολιτικός προετοιμάζει το έδαφος για να διεκδικήσει το χρίσμα της πολιτικής του οικογένειας με εντατικούς ρυθμούς. Στις ομιλίες του υπογραμμίζει πως «καθήκον του είναι να νικήσει τη Λεπέν και να κάνει τα πάντα για να ενώσει τους Γάλλους», ενώ υπόσχεται πως θα κάνει τη Γαλλία μια ασφαλή χώρα. Πρώτη του ενέργεια, εφόσον εκλεγεί πρόεδρος, θα είναι, όπως δηλώνει, να παρουσιάσει στους Γάλλους ένα σχέδιο για την ασφάλεια. Προτείνει, μεταξύ άλλων, να μειωθεί στα 15 έτη η ηλικία από την οποία κάποιος μπορεί να θεωρηθεί ποινικά υπεύθυνος για τις πράξεις του και να δημιουργηθούν «τουλάχιστον» 20.000 θέσεις στις φυλακές.
Στην αριστερά, σοσιαλιστές, κομμουνιστές και λοιπές δυνάμεις αναζητούν ένα αντίπαλο δέος στον Μακρόν. Για την ώρα ούτε η νυν δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό, ούτε ο Πράσινος Γιανίκ Ζαντό, καταφέρνουν να ξεχωρίσουν, ενώ το κομμουνιστικό κόμμα παίρνει τις αποστάσεις του. Δεν θα διαθέσει τις δυνάμεις του για μια συλλογική προσπάθεια καθώς ανακοίνωσε δικό του προεδρικό υποψήφιο, που δεν είναι άλλος από τον γενικό γραμματέα του κόμματος Φαμπιέν Ρουσέλ. Δημοσιογράφος και βουλευτής ο Ρουσέλ πήρε το χρίσμα του κόμματος του πανηγυρικά. Το 73% των 800 μελών της εθνικής διάσκεψης των κομμουνιστών συγκεντρώθηκαν με τηλεδιάσκεψη και τον επέλεξαν για να διεκδικήσει την προεδρία της Γαλλίας. Είναι η πρώτη φορά από το 2007 που το γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα κατεβαίνει στις προεδρικές εκλογές με δικό του υποψήφιο.
Από την αριστερά, ο μόνος που ξεχωρίζει και φαίνεται να έχει «ρεύμα» είναι ο Ζαν Λικ Μελανσόν. Ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας έχει ανακοινώσει πως θα είναι για τρίτη φορά υποψήφιος σε προεδρική αναμέτρηση. Το 2017 στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών είχε αποσπάσει το 20% των ψήφων, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό.
Ο Μελανσόν εξακολουθεί να επικρίνει σφοδρά την ΕΕ, είναι υπέρμαχος του προστατευτισμού και των ενισχυμένων κοινωνικών επιδομάτων και κινείται στο πνεύμα των Κίτρινων Γιλέκων. Τελευταία προσπαθεί να επωφεληθεί από το κίνημα που έχει δημιουργηθεί στη Γαλλία, το οποίο αμφισβητεί την πανδημία και απαιτεί αλλαγή τακτικής για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Από τις προεδρικές εκλογές του 2022 δεν θα μπορούσε να λείπει το ακροδεξιό κόμμα και μια Λεπέν. Η Μαρίν Λεπέν έχει δηλώσει προεδρική υποψηφιότητα, αλλά δεν αποκλείεται το δρόμο της προς το Ελιζέ να εμποδίσει η ανιψιά της Μαριόν Μαρεσάλ Λεπέν, που, αν κι έχει αποσυρθεί από την πολιτική, έχει εκμυστηρευθεί σε πρώην συνεργάτες της, πως κάποια στιγμή θα επιστρέψει δριμύτερη.
*Ανταποκρίτρια στο Παρίσι για Star, Real Group και Κυπριακά ΜΜΕ. Μεταπτυχιακό στην Επικοινωνία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, Πανεπιστημίου Stendhal της Grenoble. Τελειόφοιτη τμήματος ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Rennes 1.