Της Λήδας Τσενέ*
Έλλειμμα εμπιστοσύνης και social media: Τον Ιούνιο το Reuters Institute for the Study of Journalism δημοσίευσε την ετήσια έρευνά του Digital News Report καταγράφοντας τις διεθνείς τάσεις για την κατανάλωση ειδήσεων κατά τη διάρκεια του 2016. 26 χώρες από όλες τις ηπείρους, μπήκαν στο μικροσκόπιο των ερευνητών του ινστιτούτου οι οποίοι σκιαγράφησαν για κάθε μια από αυτές τις μιντιακές συνήθειες των πολιτών.
Από την έρευνα φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και η Ελλάδα, η οποία κρατά τα πρωτεία τόσο στη χρήση των social media ως πηγής ενημέρωσης με ποσοστό 74% (ακολουθεί η Τουρκία με 73% και η Βραζιλία με 72%), όσο και στο έλλειμμα εμπιστοσύνης απέναντι στα Μέσα και στους δημοσιογράφους (μόλις το 20% των Ελλήνων δηλώνουν ότι μπορούν να εμπιστευθούν τους ενημερωτικούς οργανισμούς, ενώ το 80% υπογραμμίζει τη στενή σχέση των μίντια με την πολιτική και οικονομική διαφθορά στη χώρα).
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η αύξηση της πρόσβασης σε ειδήσεις μέσω social media όπως το Facebook, το Twitter, αλλά ακόμα και το Instagram ή το Snapchat είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια, ενώ ενδιαφέρον έχει το ότι παράλληλα αυξάνεται και το ποσοστό όσων χρησιμοποιούν τα social media σαν κύρια πηγή ενημέρωσης. Τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, τουλάχιστον ένας στους δέκα χαρακτηρίζει τα social media τη βασική πηγή ενημέρωσής του, με τα ποσοσοστά να γίνονται ακόμα πιο εντυπωσιακά στην Αυστραλία (18%), αλλά και στην Ελλάδα (27%).
Ποια είναι όμως τα social media που κερδίζουν στο παιχνίδι της ενημέρωσης; Το Facebook κυριαχεί με ποσοστό που αγγίζει το 44%, ενώ ακολουθεί το YouTube (19%). To Τwitter (10%) φαίνεται να προτιμούν περισσότερο δημοσιογράφοι και πολιτικοί, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η δυναμική είσοδος του WhatsApp (8%).
Όμως, τα social media δεν αποτελούν μόνο πηγή ενημέρωσης, αλλά επιπλέον δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να μοιράζονται τις ειδήσεις, κάτι το οποίο κάνει το 24% του δείγματος της έρευνας, εστιάζοντας κυρίως σε θέματα πολιτικής, οικονομίας, τεχνολογίας ή περιβάλλοντος.
Πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα, οι ερευνητές προσπάθησαν να αποκωδικοποιήσουν τους κύριους λόγους για τους οποίους οι πολίτες στρέφονται όλο και πιο πολύ στα social media ως πηγή ενημέρωσης. Η άμεση και γρήγορη πρόσβαση σε έκτακτες ειδήσεις και γεγονότα, η δυνατότητα σχολιασμού και μοιράσματος, αλλά και το γεγονός ότι τα social media τους επιτρέπουν να έχουν μια καλύτερη αίσθηση για το ποιες ειδήσεις και δημοσιογραφικά θέματα ενδιαφέρουν τον κοινωνικό τους κύκλο ήταν οι απαντήσεις που ξεχώρισαν.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν σαφώς τον κυρίαρχο ρόλο που παίζουν πλέον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην κατανάλωση ειδήσων και δημοσιογραφικού περιεχομένου και υπογραμμίζουν το γεγονός ότι ζούμε στην εποχή της αποκεντρωμένης πληροφορίας, των αλγόριθμων, και των social media, παράγοντες που θέτουν ερωτήματα και προβληματισμούς τόσο για το λειτουργικό, όσο και το επιχειρηματικό μοντέλο των σύγχρονων Μέσων.
