Με άκρα διστακτικότητα και προσοχή, η Ελλάδα ξεκινά φέτος τις δικές της έρευνες για φυσικό αέριο, φθάνοντας από Ιόνιο μέχρι και τα Νότια/ΝοτιοΔυτικά της Κρήτης
ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ Δ . ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗ*
Πάντα, όταν τα πράγματα σφίγγουν, ο ρόλος των Μέσων ενισχύεται – και η διαπίστωση αυτή δεν έχει να κάνει με «καλό» ή «κακό», είναι value free. Και, στη φάση που βρισκόμαστε στην περιοχή αυτή του κόσμου, τα πράγματα σφίγγουν σε πολλά (και άγαρμπα επικαλυπτόμενα) επίπεδα: από την προωθούμενη έξοδο της Ελλάδας ή/και τη μετάβασή της στην εποχή «μετά τα Μνημόνια» μέχρι το άνοιγμα του Μακεδονικού (που στην Ελλάδα του 2018 ούτε ως πρόβλημα δεν αντέχουμε να το αναφέρουμε με το όνομά του…). Όμως, ειδικά στην παρούσα κατάσταση, ο ρόλος των Μέσων προκύπτει διαφορετικός και λόγω του τεχνικού περιεχομένου των υπερπολιτικοποιημένων μετώπων. Προκειμένου οι πολιτικές επιλογές να αποκτήσουν κάτι περισσότερο από συναισθηματικό περιεχόμενο, κάτι πέρα από κυνική αντιπαραθετικότητα, χρειάζεται ένα μίνιμουμ επεξήγησης. Αυτό… αυτό λείπει τραγικά. (Και πέθανε κι ο Θοδωρής Μιχόπουλος, που με την πρακτική των nonpapers οδηγούσε ακόμη και τους «απέναντι» σε κάτι σαν ορθολογική αντιπαράθεση).
* * *
Ένα πρώτο παράδειγμα, στον (υποτιθέμενο) βασικό σταθμό του 2018 που θα είναι η «έξοδος της Ελλάδας από τα Μνημόνια»: βλέπει κανείς την Κυβέρνηση να επιχειρεί έως και να ανάγει σε πολιτικό σύμβολο την «έξοδο στις αγορές» (τις οποίες μάλλον επιφυλακτικά, αν μη εχθρικά, αντιμετώπιζε). ενώ η Αντιπολίτευση, Ν.Δ. και ΚινΑλ, θεωρούν την επιλογή αυτή – πάντως ως «καθαρή έξοδο»/clean exit – παρακινδυνευμένη, άρα de facto πλησιάζουν στην εκδοχή κάποιου είδους Προγράμματος (αλλά ποιος τολμά να ταχθεί στην Ελλάδα «υπέρ» οποιασδήποτε μορφής εποπτείας;). Εδώ, και το ευρωπαϊκό στερεότυπο σχετικά με το τι θα έπρεπε να γίνει μετά τη λήξη του Προγράμματος/Μνημονίου-3 δεν είναι σαφές πού καταλήγει: υπερισχύει άραγε η ανάγκη να ξεφορτωθεί η Ευρώπη το «πρόβλημα Ελλάδα» ή η ανάγκη να διατηρηθεί κάποιου είδους υβριδική εποπτεία; Η προσαρμογή της δικής μας κοινής γνώμης, επίσης διόλου απλή υπόθεση: η ελευθερία κινήσεων (π.χ. με επαναφορά κατώτατου μισθού ή/και συλλογικών διαπραγματεύσεων) ή μια ομπρέλα ασφαλείας (με εγγύηση των Ευρωπαίων «εταίρων» για την πορεία της Ελλάδας στις αγορές) θα κυριαρχήσει ως αντανακλαστικό; Όλα αυτά είναι πολιτικά. Συχνά υπερπολιτικοποιημένα. Όμως ξεκινούν από μια τεχνική βάση. Αυτήν, ποια Μέσα – και πώς – θα την επεξηγήσουν;
* * *
Πάμε όμως λίγο και στα πολιτικά/διεθνή. Εδώ, η ανατροπή παλαιότερων στερεοτύπων προέρχεται – για τον διεθνή παράγοντα, πρώτα – από μια Κυβέρνηση όπως η ελληνική, που είχε καταγραφεί πιο κοντινή, π.χ. προς τη ρωσική παρουσία στην περιοχή και πιο διστακτική απέναντι στις υπερατλαντικές προτεραιότητες. Ώστε να μπορέσει η εγκλωβισμένη μικρή Βαλκανική χώρα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ (όπου η ελληνική χρήση της ομοφωνίας – που προβλήθηκε ως «βέτο» προς οπαδική κατανάλωση – τη φρέναρε προ 10ετίας στο Βουκουρέστι). αλλά και να προχωρήσει προς την ΕΕ, ανακόπτοντας έτσι τη βαλκανική διείσδυση της Μόσχας.
Όμως, την ίδια στιγμή, η καθ’ υπόθεσιν υπερατλαντικότερη/ευρωπαϊκότερη Αξιωματική Αντιπολίτευση της Ελλάδας δείχνει να υποκύπτει στον πειρασμό να φρενάρει την ίδια την αναζήτηση συμβιβασμού, επειδή προσδοκά ενδοκυβερνητικά αδιέξοδα.
Όσο για την εσωτερική, δική μας προσαρμογή… εδώ ξαναξεκίνησε ο πάγιος ΕλληνοΕλληνικός σπαραγμός για το Μακεδονικό – μέχρι και νέος πολιτικός σχηματισμός στα Δεξιά μπορεί να προκύψει, με ρίζα στη Βόρεια Ελλάδα: όχι απλά πράγματα! Και πάλι το ερώτημα: πώς θα αποτυπώσουν τα Μέσα τα υποκρυπτόμενα τεχνικά στοιχεία κι ετούτου του μετώπου; Για παράδειγμα, ποιος θυμάται ότι η Ελλάδα μας έχει υπερηφάνως καταδικαστεί από το Δικαστήριο της Χάγης (2011) για παράβαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (1995) που ακολούθησε το εμπάργκο (το οποίο «επέβαλε» μονομερώς η Ελλάδα το 1994 όταν η χώρα-χωρίς-όνομα αναγνωρίστηκε από τις ΗΠΑ ως Δημοκρατία της Μακεδονίας), παράβαση μεταξύ άλλων και λόγω του «βέτο» του Βουκουρεστίου (2008), μετά την «εθνική θέση»/σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό erga omnes (2007);
* * *
Τελευταίο σκαλοπάτι, το μέτωπο των κινήσεων για έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην Κυπριακή ΑΟΖ, ήδη. Πιο κοντά σ’ εμάς, αύριο. Αυτή τη στιγμή, κυριολεκτικά, με τις έρευνες TOTAL και ΕΝΙ να έχουν ξεκινήσει στο Οικόπεδο 6 της Κυπριακής ΑΟΖ («Καλυψώ») και με το Οικόπεδο 3 («Σουπιά») να έχει προαποφασιστεί, πάλι από το γαλλοϊταλικό κονσόρτσιουμ, θα ζήσουμε – το πιθανότερο – επανάληψη του σκηνικού της ΤOTAL στο Οικόπεδο 11 («Ονησίφορος») με το πλωτό γεωτρύπανο West Capella του φθινοπώρου 2017. Απειλές, αεροναυτικές ασκήσεις των Τούρκων/sabre-rattling, αλλ’ όχι παρεμπόδιση. Στο βάθος, δε, οι ακόμη σημαντικότερες έρευνες της αμερικανικής Exxon Mobil στο Οικόπεδο 10… Εκείνο όμως που αληθινά αποτελεί αναβάθμιση των τουρκικών πρακτικών έντασης, υπήρξε η κινητοποίηση του σε τουρκικά/ΤΡΑΟ χέρια περιελθόντος νορβηγικού Deep Sea Metro II. Σε αντίθεση με το γνώριμό μας Barbaros, που είναι απλώς σκάφος σεισμικών ερευνών, το Deep Sea Metro II αποτελεί γεωτρύπανο-πλατφόρμα ερευνών. Και… μέρος του «Καλυψώ», που σήμερα ερευνάται από το (αντίστοιχο) πλωτό γεωτρύπανο Saipem των Ιταλογάλλων, έχει ευθέως διεκδικηθεί ως τουρκοκυπριακή ΑΟΖ. Ήδη, δε, με τουρκοκυπριακή επίσημη ανακοίνωση Μουσταφά Ακιντζή διά του εκπροσώπου του, η πάγια θέση του ΓΓ του ΟΗΕ ότι «οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται στα περίχωρα της Κύπρου» αποτελούν κοινό πλούτο, ο οποίος «θα πρέπει να αξιοποιηθεί με τρόπο που να εξυπηρετεί και τις δυο πλευρές, με συνεργασία», καταλήγει να καταδικάζει τηνκατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ «για το βόρειο κομμάτι ΑΟΖ της Κύπρου, μονομερώς, σε συνεργασία με την Ελλάδα».
Προς τι ο συσχετισμός; Με άκρα διστακτικότητα και προσοχή, η Ελλάδα ξεκινά φέτος τις δικές της έρευνες για φυσικό αέριο, φθάνοντας από Ιόνιο μέχρι και τα Νότια/ΝοτιοΔυτικά της Κρήτης. Ενώ ΕλληνοΕλληνική αντιπαράθεση (σε ήπιους τόνους είν’ αλήθεια) έχει ανοίξει μεταξύ Άγγελου Συρίγου και Χρήστου Ροζάκη διά στηλών Καθημερινής – σχετικά με τη σκοπιμότητα (ή, αντίθετα, τον κίνδυνο) χάραξης ελλαδικής ΑΟΖ, ή πάντως κατάθεσης συντεταγμένων στα Ηνωμένα Εθνη. Ξέρουμε πού είναι το Αιγαίο και πού η Κρήτη – και πού η Κύπρος. Όμως… την τεχνική διάσταση, ποιος θα την έχει «ανοίξει» στην κοινή γνώμη;
* Δικηγόρος με ειδίκευση στα θέματα Ε.Ε., δραπέτης από νωρίς στη δημοσιογραφία, σύμβουλος έκδοσης της «Δ».
