Ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος αντιμετωπίζεται από τους Ισραηλινούς ως εχθρός γιατί οι Παλαιστίνιοι ζουν κάτω από ισραηλινή στρατιωτική κατοχή
ΤΟΥ FARID ABUDHEIR*
Η κάλυψη της διαμάχης στην Παλαιστίνη βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο του έργου των Παλαιστίνιων δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ. Αυτό που χρειάζεται είναι η οπτική τεκμ ρίωση των γεγονότων. Η εμπλοκή δημοσιογράφων που καλύπτουν με γραπτές ειδησεογραφικές αναφορές τη διαμάχη και μεταφέρουν ιστορίες από τη ζώνη των συγκρούσεων δεν είναι απαραίτητη. Είναι αρκετό να βρίσκονται στην καρδιά των γεγονότων φωτορεπόρτερ δημοσιογράφοι, αφού η κάλυψη μέσω εικόνας των μαχών και των επιθέσεων των Ισραηλινών κατά των Παλαιστίνιων διαδηλωτών είναι που έχει αξία για το κοινό. Οι φωτορεπόρτερ δημοσιογράφοι λειτουργούν ως το μάτι του κοινού στα γεγονότα και έχουν, έτσι, εξέχοντα ρόλο: μεταφέρουν την εικόνα στους άλλους λαούς, παντού.
Ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος αντιμετωπίζεται από τους Ισραηλινούς ως εχθρός, διότι οι Παλαιστίνιοι ζουν κάτω από ισραηλινή στρατιωτική κατοχή και διαμαρτύρονται κατά της πολιτική του ισραηλινού κράτους. Γι’ αυτό, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος αποτελεί στόχο για τους Ισραηλινούς στρατιώτες και υπόκειται σε τραυματισμούς, δολοφονίες, συλλήψεις και κάθε μορφής επίθεση, συμπεριλαμβανομένου του ξυλοδαρμού και της καταστροφής του τεχνικού εξοπλισμού του.
Αδιαμφισβήτητα, αυτού του είδους η κάλυψη των γεγονότων αντιπροσωπεύει τη νέα πτυχή των ειδήσεων στον σύγχρονο Τύπο. Η εικόνα παίζει βασικό ρόλο στη μετάδοση ενός γεγονότος, ενώ η ανάγνωση των λεπτομερειών καθίσταται πλέον δευτερεύουσας σημασίας για το κοινό, ιδιαίτερα τη νέα γενιά. Η εικόνα, για αυτή τη γενιά, είναι επί της ουσίας η σύντομη περιγραφή της ιστορίας, και αρκεί για την κατανόηση του τι συμβαίνει. Το γεγονός αυτό προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση στους φωτορεπόρτερ δημοσιογράφους, που νιώθουν υποχρεωμένοι να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο προκειμένου να καταγράψουν εκφραστικές και εντυπωσιακές εικόνες των γεγονότων.
Βεβαίως, η οπτική κάλυψη της σύγκρουσης δεν αποτυπώνει απαραίτητα την πραγματικότητα, καθώς η εικόνα μεταφέρει στο κοινό μια συγκεκριμένη οπτική γωνία και το σημείο στο οποίο εστιάζει. Παρ’ όλα αυτά, η φωτογραφία παραμένει το πιο σημαντικό εργαλείο για τη μετάδοση του μηνύματος και πετυχαίνει να μεταφέρει μέρος του σκηνικού και των γεγονότων στο ευρύ κοινό. Χωρίς να χάνει ποτέ τη σημασία της, παραμένει αντικείμενο αμφιλεγόμενων ερμηνειών. Αυτό εξηγεί γιατί τα γεγονότα γίνονται κατανοητά με διαφορετικό τρόπο από την κάθε πλευρά και το πώς οι ίδιες φωτογραφίες μπορεί να αξιοποιηθούν από όλες τις πλευρές ως στοιχεία που τεκμηριώνουν τις διιστάμενες απόψεις τους. Έτσι, η ερμηνεία εναπόκειται στο πόσο καλά προβάλλεται η κάθε άποψη και το ίδιο το γεγονός χάνεται μέσα στις διαφορετικές στάσεις και αντιλήψεις.
Στην περίπτωση της Παλαιστίνης, διαπιστώνουμε ότι τα ισραηλινά Μέσα ενημέρωσης αξιοποιούν πάντα τις δικές τους πηγές και ποτέ το παλαιστινιακό υλικό που, κατά την άποψή τους, αντικατοπτρίζει την οπτική των Παλαιστινίων και ενδεχομένως έρχεται σε αντίθεση με την ισραηλινή αφήγηση. Όμως, η εικόνα παραμένει το πιο εκφραστικό εργαλείο μετάδοσης της ισραηλινής βίας και των επιθέσεων ενάντια στους Παλαιστινίους, ειδικά όταν αυτές οι επιθέσεις στρέφονται κατά των δημοσιογράφων, που το μόνο που επιδιώκουν είναι η μετάδοση της είδησης.
Μολονότι ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος γνωρίζει πολύ καλά τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει όταν καλύπτει τις αντιπαραθέσεις με τους Ισραηλινούς στρατιώτες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα αρκετά συχνά σε παλαιστινιακά χωριά και πόλεις όπου η γη έχει κατασχεθεί από τις ισραηλινές αρχές για την ανέγερση εβραϊκών οικισμών, εντούτοις επιμένει να τις καλύπτει.. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι δεν εκπαιδεύονται για να καλύπτουν τέτοιες επικίνδυνες αποστολές, αλλά αποκτούν αυτή την ικανότητα μέσα από την πράξη. Έχουν καταφέρει να συλλέξουν τις απαραίτητες εμπειρίες που τους επιτρέπουν να αποφεύγουν κινδύνους τραυματισμού, αλλά και να υπερκεράζουν όλα τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσουν κατά την κάλυψη των γεγονότων. Γνωρίζουν πολύ καλά πώς να επιλέγουν την κατάλληλη οπτική γωνία για μία φωτογραφική λήψη και πώς να αποφεύγουν τις σφαίρες και τα δακρυγόνα των Ισραηλινών στρατιωτών, τη στιγμή που προσπαθούν να εξασφαλίσουν μία εκφραστική φωτογραφία. Αυτό το είδος της εμπειρίας αποτελεί ανεκτίμητο εφόδιο για τους νέους δημοσιογράφους και συμβάλλει στις προσπάθειες για την ενίσχυση της ασφάλειας και τη διασφάλιση της προστασίας των Παλαιστίνιων δημοσιογράφων από τους Ισραηλινούς, οι οποίοι σκόπιμα ή μη τους στοχοποιούν.
* Γεννήθηκε στη Ναμπλούς της Παλαιστίνης. Απόφοιτος του Εθνικού Πανεπιστημίου An-Najah. Το μεταπτυχιακό του (από το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ) αφορά σπουδές στα Μέσα Ενημέρωσης και το διδακτορικό του (από Πανεπιστήμιο του Λιντς) στις Σπουδές Επικοινωνίας. Διδάσκει στο Τμήμα Έντυπης και Ηλεκτρονικής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου An-Najah.