Της Ελένης Μαυρούλη*
Πολλοί άσκησαν κριτική στον Emmanuel Macron, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ότι απέφευγε συστηματικά να τοποθετηθεί με λεπτομέρειες, κυρίως στις αλλεπάλληλες τηλεοπτικές του εμφανίσεις, ως προς το οικονομικό του πρόγραμμα. Μιλώντας μάλιστα στη Δημοσιογραφία, ο Danny Lang, ένας εκ των οικονομολόγων Economistes Atterrés, που επέκριναν με σφοδρότητα το οικονομικό πρόγραμμα του E. Macron και συγκρούστηκαν δημόσια με μέλη του οικονομικού του επιτελείου, δηλώνει πεπεισμένος ότι ο E. Macron δεν θα εκλεγόταν ποτέ Πρόεδρος, αν οι πολίτες γνώριζαν λεπτομέρειες του προγράμματός του.
Μετά τη συμμετοχή του στην επιτροπή Attali για την «αναθέρμανση της οικονομίας» υπό την προεδρία Sarkozy το 2008 (που συνέπεσε με την 3ετή εμπειρία του ως μέλους του Σοσιαλιστικού Κόμματος, 2006 — 2009) και την επιτυχημένη του πορεία ως τραπεζίτη επενδύσεων στη Rotschild, όπου διαπραγματεύθηκε μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές συμφωνίες των τελευταίων δεκαετιών (την αγορά από την Nestlé της θυγατρικής της φαρμακευτικής Pfizer έναντι, κατ’ εκτίμηση, 9 δισεκ. ευρώ), ο E. Macron εισήλθε στην κεντρική πολιτική σκηνή ως γενικός γραμματέας και σύμβουλος του François Hollande το 2012.
Πριν καν φτάσει το 2014 στο Bercy (Υπουργείο Οικονομικών) ο Macron γίνεται ο εμπνευστής του μέτρου της «πίστωσης φόρου για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη» (CICE), φόρος που προβλέπει πρακτικώς ότι μια επιχείρηση «πιστώνεται» από τον φόρο της ένα ποσό της τάξης του 6% του συνόλου των μισθών που καταβάλλει (όσων είναι 2,5 φορές μεγαλύτεροι από τον κατώτατο μισθό) προκειμένου να χρησιμοποιήσει το ποσό αυτό για επενδύσεις, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και των επιχειρήσεων παραμένει βασικό «μάντρα» στις αποφάσεις Macron και κατά την θητεία του στο Υπουργείο Οικονομικών. Το πιο απτό παράδειγμα είναι ίσως ο νόμος με το όνομά του (loi Macron), ο οποίος, σε πολύ γενικές γραμμές, προέβλεπε χαλάρωση της νομοθεσίας ως προς τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων για εργασία τις Κυριακές και τις νύχτες, τροποποίηση των κανόνων για τις μαζικές απολύσεις έτσι ώστε να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις, πώληση ποσοστού των περιουσιακών στοιχείων κρατικών επιχειρήσεων προκειμένου να αποπληρωθούν χρέη κ.λπ.
Κεντρικό πεδίο «μάχης» ο νέος εργασιακός νόμος
Ο νέος εργασιακός νόμος (loi el Khomri),που προκάλεσε σεισμό κινητοποιήσεων στη Γαλλία επί μήνες πέρυσι, κατά τον E. Macron είναι «χαλαρός». Ως υποψήφιος Πρόεδρος δήλωσε ξεκάθαρα ότι ο νόμος «πρέπει να γίνει ακόμη ισχυρότερος, ν’ απελευθερωθεί περαιτέρω η αγορά εργασίας», να μην υπάρχει κανένας περιορισμός ή όρος για την ισχυροποίηση των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών και των γενικών, την ενίσχυση του περιθωρίου κινήσεων του εργοδότη ως προς το πάγωμα των μισθών, τις μειώσεις αποδοχών αλλά και τις απολύσεις, αποφεύγοντας, πάλι, τις πολλές λεπτομέρειες. Και ξεκαθάρισε ότι θα προχωρήσει στην άμεση εφαρμογή του (κάτι που δεν έχει ακόμη γίνει) με προεδρικό διάταγμα, παρακάμπτοντας εντελώς και τη νέα βουλή.
Ενδεικτικές της ακραία νεοφιλελεύθερης άποψής του είναι ορισμένες βασικές θέσεις του προγράμματός του:
- μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων από το 33,3% στο 25%
- περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών με εξοικονόμηση 60 δισεκ. ευρώ μέχρι το 2022 (25 από την κρατική διοίκηση, 15 από την περίθαλψη, 10 από τα επιδόματα ανεργίας και άλλα 10 από την τοπική αυτοδιοίκηση). Ως Υπουργός Οικονομίας μείωσε τις δημόσιες δαπάνες στο 55,3% από 57,5% του ΑΕΠ, ενώ προεκλογικώς ανέφερε ορισμένες φορές ως στόχο και το 40%.
- μείωση των χρημάτων που χορηγούνται στην τοπική αυτοδιοίκηση για να λειτουργεί τα σχολεία πέραν του κανονικού ωραρίου, για εξωσχολικές οργανωμένες δραστηριότητες των παιδιών, στο όνομα «της ανάληψης πρωτοβουλιών και της αποκέντρωσης». Το μέτρο αυτό θα υποβαθμίσει περαιτέρω την παρεχόμενη εκπαίδευση στα λεγόμενα «ευαίσθητα προάστια», ενώ θα οδηγήσει σε περικοπή των εν λόγω δραστηριοτήτων σε πολλούς δήμους που έχουν επιλέξει να τις παρέχουν εντελώς δωρεάν έναντι κόστους που υπολογίζεται σε 231 ευρώ ανά παιδί.
- μείωση κατά 10 μονάδων των εργοδοτικών εισφορών όσον αφορά τον κατώτατο μισθό,
- σταδιακή μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι και κατά 120.000 άτομα μέσα στην 5ετία και ενίσχυση της «ευελιξίας» ως προς την επαγγελματική πορεία τους με αλλαγή θέσης, καθηκόντων ακόμη και τόπου αν χρειαστεί
- προώθηση της αναζήτησης από την τοπική αυτοδιοίκηση ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων προκειμένου να καλυφθεί σειρά αναγκών που έχουν περάσει από την κεντρική στην τοπική αυτοδιοίκηση (σχολεία, τοπικά κέντρα υγείας κ.λπ.)
- σταδιακή εξαίρεση μέχρι το 2020 του 80% των Γάλλων από την καταβολή δημοτικών τελών, με εισοδηματικό κριτήριο τα 22.000 ευρώ ετήσιο ατομικό εισόδημα. Το μέτρο θεωρητικά θα τονώσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών, πρακτικά θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ασφυξία στις τοπικές αρχές, που θα αναγκαστούν να περικόψουν από τις παροχές προς τους πολίτες ή να τις μετατρέψουν σε ανταποδοτικές
- υιοθέτηση πολύ σκληρών διαδικασιών για τη συνεχιζόμενη χορήγηση του επιδόματος ανεργίας, καθώς το ύψος και η χορήγησή του θα εξαρτάται από το κατά πόσο «αποδεικνύει ο άνεργος ότι ψάχνει για δουλειά», αύξηση κατά 1,7% του φόρου -εισφοράς για την κοινωνική ασφάλιση – CGS — για τη χρηματοδότηση των επιδομάτων ανεργίας, τα οποία υπόσχεται σε όλους (και στους ελεύθερους επαγγελματίες που σήμερα δεν παίρνουν επίδομα) με δραματική μείωση του ύψους των επιδομάτων που σήμερα καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό με βάση τους τελευταίους μισθούς των απολυμένων εργαζομένων (και των ασφαλιστικών τους εισφορών).
- τέλος, τροποποίηση του «φόρου αλληλεγγύης επί της περιουσίας» -ISF. Έχοντας υιοθετηθεί επί προεδρίας Mitterand, ο ISF προβλέπει τη φορολόγηση της μεγάλης περιουσίας προς όφελος των λιγότερο προνομιούχων της κοινωνίας. Ο Macron, επικαλούμενος υπαρκτά «παραθυράκια» μείωσης του τελικού ποσού που πληρώνουν τα μεγάλα εισοδήματα, έχει δηλώσει ότι ο ISF πλέον θα υπολογίζεται μόνο επί της ακίνητης περιουσίας, εξαιρώντας μετοχές, εταιρείες κ.ο.κ., και καθιστώντας, τελικά, σχεδόν αμελητέα τη συμβολή των υψηλών εισοδημάτων που πλέον δεν επενδύουν τόσο σε ακίνητα.
H. Sterdyniak:
Ονειρεύονται το τέλος της μισθωτής εργασίας
Το πρόγραμμα του Emmanuel Macron σηματοδοτεί, εφόσον εφαρμοστεί έτσι όπως παρουσιάζεται, το τέλος του εργασιακού δικαίου στη Γαλλία, υποστηρίζει μιλώντας στη Δημοσιογραφία ο Henri Sterdyniak, οικονομολόγος, διευθυντής του τμήματος Οικονομίας της παγκοσμιοποίησης στο γαλλικό Παρατηρητήριο Οικονομικών Συνθηκών, εξειδικευμένος στην ευρωπαϊκή οικονομία, σε θέματα προϋπολογισμού και νομισματικής πολιτικής, ένας εκ των ιδρυτών των Economistes Atterrés.
-Υποστηρίζετε, στα άρθρα που υπογράψατε μαζί με τον Dany Lang, επικρίνοντας το οικονομικό πρόγραμμα του νέου Προέδρου, ότι οδηγεί σε uberοποίηση της εργασίας. Δηλαδή;
-Οι Γάλλοι εργοδότες θεωρούν ότι το εργασιακό νομικό πλαίσιο στη χώρα είναι πολύ αυστηρό. Παρά τις πολυάριθμες «χαλαρώσεις» του (οι οποίες ενέτειναν την εργασιακή αβεβαιότητα), θέλουν να γίνουν ακόμη περισσότερα. Θα ήθελαν να αποφασίζονται σε επίπεδο εταιρείας ο χρόνος εργασίας, η συνδικαλιστική εκπροσώπηση των εργαζομένων, οι μισθολογικές ωριμάνσεις, το πλαίσιο των απολύσεων κ.λπ. και όχι από το εθνικό δίκαιο. Θα ήθελαν να μειωθούν σημαντικά οι εργοδοτικές εισφορές (κάτι που σημαίνει μείωση και των κοινωνικών παροχών). Οι εργοδότες θέλουν να μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερους επαγγελματίες χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος το συμβόλαιό τους να μπορεί να μετατραπεί σε σύμβαση εργασίας.
Φθάνοντας στα άκρα, ορισμένοι εργοδότες ονειρεύονται (και σιωπηρά ο E. Macron μοιράζεται το όνειρο αυτό) το τέλος της μισθωτής εργασίας: να μην υπάρχουν παρά μόνο ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι θα προσλαμβάνονται για ένα συγκεκριμένο έργο από τις επιχειρήσεις, υπό όρους που θα ορίζουν οι επιχειρήσεις, χωρίς αυτές να έχουν την υποχρέωση να τους προσφέρουν δουλειά και κοινωνική ασφάλιση, με έναν τρόπο που τελικά όλο το βάρος θα μεταφέρεται στους ίδιους τους εργαζομένους. Πρόκειται επί της ουσίας για το μοντέλο που εφαρμόζει, ήδη, η εταιρεία Uber και αντίστοιχες εταιρείες (ταξί, παράδοσης προϊόντων κ.λπ.). Ο Macron ελπίζει ότι οι εταιρείες στη Γαλλία, αν ικανοποιηθούν, θα κάνουν προσλήψεις.
-Ο E. Macron τάχθηκε υπέρ του σεβασμού με αυστηρότητα των δεσμεύσεων της Γαλλίας έναντι της ΕΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά το έλλειμμα και το χρέος. Τον επικρίνατε έντονα γι αυτό.
-Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, και στη συνέχεια το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το εξάπτυχο «six-pack» και το δίπτυχο «two-pack», η Ευρώπη επιβάλλει στις χώρες-μέλη της Ένωσης παράλογες δεσμεύσεις όσον αφορά το οικονομικό πεδίο, όπως είναι ο στόχος για έλλειμμα μικρότερο του 3% του ΑΕΠ και για χρέος που δεν θα υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Η κάθε χώρα οφείλει να παρουσιάσει ένα Πρόγραμμα Σταθερότητας (που θα συμμορφώνεται με αυτούς τους δημοσιονομικούς κανόνες) και ένα Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων (που θα περιλαμβάνει φιλελεύθερες δομικές μεταρρυθμίσεις). Κάθε νέα κυβέρνηση οφείλει να σέβεται τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η προηγούμενη, ακόμη και αν η προηγούμενη κυβέρνηση έχασε την εξουσία με εντελώς δημοκρατικό τρόπο.
Με δύο λόγια, η Ευρώπη επιβάλλει οικονομική στρατηγική στις χώρες-μέλη, και η στρατηγική αυτή δεν λαμβάνει επαρκώς υπ’ όψιν την τρέχουσα κατάσταση: τη μείωση της ζήτησης λόγω των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και της πολιτικής της Γερμανίας, την ανάγκη να υπάρξει μια οικολογική στροφή, αλλά και την ανάγκη να μειωθούν οι εισοδηματικές ανισότητες, να δοθεί τέλος στη χρηματιστικοποίηση, κ.ο.κ.
Για τη γαλλική κυρίαρχη τάξη, ο σεβασμός των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων είναι πρόσχημα που της επιτρέπει να επιτεθεί στο γαλλικό κοινωνικό μοντέλο, να συρρικνώσει την κοινωνική προστασία και το εργασιακό δίκαιο.
– Σας κατηγόρησαν ότι η κριτική που ασκείτε στο οικονομικό σχέδιο του E. Macron είναι πολύ «πολιτική» και υπερασπίζεται συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους και κινήσεις, π.χ. τον Jean-Luc Mélenchon, τη στιγμή μάλιστα που αρκετοί θεωρούν ότι κάποιος που είναι περισσότερο τεχνοκράτης, χωρίς «πολιτικές δεσμεύσεις», όπως παρουσιάζεται ο νέος Πρόεδρος, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικός στην οικονομία.
– Βασικά, υπάρχουν δύο οικονομικές πολιτικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Η πρώτη, η φιλελεύθερη, προτείνει την απελευθέρωση της οικονομίας, να αφεθούν οι αγορές να λειτουργήσουν ελεύθερα, οι επιχειρήσεις να παράγουν ό,τι αυτές θέλουν, να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες και οι φόροι, να αφεθούν οι ανισότητες να ενταθούν. Η δεύτερη, η σοσιαλδημοκρατική, προτείνει τη διατήρηση μιας μεικτής οικονομίας, προβλέπει σημαντικό ρόλο του Κράτους στη ρύθμιση των αγορών (αγαθά, εργασία χρηματοπιστωτικό σύστημα), τη διατήρηση αναδιανεμητικής φορολογίας με κίνητρα, και την επιβολή στις επιχειρήσεις της υιοθέτησης οικολογικών πρακτικών.
Δεν πιστεύω ότι αυτοί που θέλουν να οδηγήσουν τη Γαλλία στον φιλελεύθερο δρόμο είναι απλώς τεχνοκράτες χωρίς πολιτικές δεσμεύσεις, όπως ούτε ότι όσοι θέλουν να ρυθμίσουν την οικονομία είναι τυφλωμένοι από τις ιδεολογίες τους. Ο Macron έχει αναλάβει σαφείς δεσμεύσεις για άσκηση πολιτικής υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων, των εργοδοτών, των πλουσίων.
Και τίποτε δεν αποδεικνύει ότι αυτή η πολιτική είναι αποτελεσματική: η χρηματοοικονομική απορρύθμιση οδηγεί σε αστάθεια τις χρηματοπιστωτικές αγορές και σε κρίσεις όπως αυτή του 2008. Η ένταση των ανισοτήτων καταλήγει σε έλλειμμα ζήτησης που πρέπει να αντισταθμιστεί με οικονομικές φούσκες και αύξηση του δανεισμού. Ο φιλελευθερισμός διαρρηγνύει την κοινωνική συνοχή και είναι η αιτία πολιτικών καταστροφών, όπως είναι η νίκη του Trump ή η επικράτηση του Brexit. Εν τέλει, η άρνηση να υπάρξει στροφή προς την οικολογία, να μειωθεί η ακραία κατανάλωση και να ελεγχθεί η παραγωγή των επιχειρήσεων, θα προκαλέσει οικολογικές καταστροφές.
Βραχυπρόθεσμα, σίγουρα η πολιτική του E. Macron θα ευχαριστήσει πολύ τους εργοδότες, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τους πλουσίους, τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνη από μια πολιτική ρήξης σαν αυτή, για παράδειγμα, που πρότεινε ο Jean-Luc Mélenchon. Μακροπρόθεσμα όμως;
D. Lang:
Οι επιχειρήσεις θα ορίζουν το δίκαιο!
Οι Έλληνες δεν θα πρέπει να ενθουσιάζονται πολύ με τον Macron και τις υποσχέσεις για το χρέος. Είναι ο εκλεκτός της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας, η οποία πέτυχε ένα εκπληκτικό πραξικόπημα. Το είχε προσπαθήσει χωρίς επιτυχία και με τον Edouard Balladur το 1995, το πέτυχε τώρα, δήλωσε στη Δημοσιογραφία, ο Dany Lang, λέκτορας, υπεύθυνος της Διεύθυνσης Οικονομικών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο Paris 13, επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Saint Louis του Βελγίου, εξειδικευμένος στη μακροοικονομία (δημιουργία θέσεων εργασίας, ανάπτυξη) και στην ευρωπαϊκή οικονομία. Από τα πρώτα μέλη των Economistes Atterrés.
-Ο E. Macron έχει δώσει βάρος στην ανάγκη επανεκκίνησης της γαλλικής οικονομίας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας κ.ο.κ.
– Ο E. Macron στις τοποθετήσεις του υπήρξε γενικόλογος και ασαφής. Θα μπορούσε κανείς να τον παρομοιάσει με τις μηχανές καπνού που υπήρχαν παλιότερα στα κλαμπ. Και αυτό γίνεται για να «καλυφθεί» το πραγματικό του σχέδιο. Και το πραγματικό του σχέδιο είναι να καταργήσει κυριολεκτικά το εργασιακό δίκαιο στη Γαλλία.
Αν διαβάσετε τις απαντήσεις που έδωσαν, εκ μέρους του, στην κριτική που ασκήσαμε με τον Henri Sterdyniak, οι οικονομολόγοι Marc Ferracci και Philippe Martin, που τον υποστηρίζουν, το λένε σαφώς: πρέπει να τελειώνουμε με το εργασιακό δίκαιο και να μειωθεί ακόμη περισσότερο η όποια ισχύς του συνδικαλισμού. Ο Macron, πρακτικά, σκέφτεται να κυβερνά με διατάγματα. Δεν πρόκειται καν για το άρθρο 49.3 που χρησιμοποίησε ο F. Hollande για να περάσει τον νέο εργασιακό νόμο, καθώς αυτό προβλέπει ότι γίνεται συζήτηση στο Κοινοβούλιο καταρχήν. Αυτό στο οποίο προσανατολίζεται ο Macron είναι πολύ χειρότερο: πρακτικά σημαίνει να ξεπεραστεί εντελώς το Κοινοβούλιο, να μην περνά ποτέ τίποτε από αυτό. Είναι ακραία δικτατορικό ουσιαστικά.
-Μιλάμε δηλαδή για το τέλος της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας υπό μία έννοια;
-H 5η Γαλλική Δημοκρατία δημιουργήθηκε υπό ειδικές συνθήκες από έναν ιδιαίτερο άνθρωπο τον στρατηγό de Gaulle ο οποίος μπορεί να κατηγορηθεί για πολλά, αλλά όχι για το ότι ήθελε να επιβάλλει δικτατορία στη Γαλλία, ούτε για το ότι πίστευε στο άνοιγμα των αγορών. Σήμερα, η 5η Γαλλική Δημοκρατία είναι στα χέρια ενός ανθρώπου που είναι έτοιμος να κάνει τα πάντα για να επιβάλει τα συμφέροντα των ολιγαρχών που εκπροσωπεί, και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και εξαιρετικά βίαιο.
-Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν ενοχοποιηθεί από πολλούς ως μία από τις βασικές αιτίες επανεμφάνισης και ανόδου ακροδεξιών κομμάτων όπως το Εθνικό Μέτωπο. Ουσιαστικά λέτε το ίδιο και για τον E. Macron;
– Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές γνωρίζετε πολύ καλά στην Ελλάδα που οδηγούν: λιτότητα 1, 2, 3 και δεν τελειώνει ποτέ, μέχρι τελικής πτώσης. Στην Ελλάδα, η μνήμη της δικτατορίας των συνταγματαρχών είναι κοντά, δεν την έχετε ξεχάσει. Σε εμάς, η δικτατορία του Vichy, και η κατοχή, είναι μακριά και τις έχουμε ξεχάσει. Οι πολιτικές αυτές δεν ευνοούν την αριστερά, αλλά την ακροδεξιά.
Από τη δεκαετία του ’80, το Εθνικό Μέτωπο προσπαθεί να μεταμφιεστεί σε κόμμα των εργαζομένων. Και είναι αλήθεια ότι, αν κοιτάξει κανείς το πρόγραμμα του Εθνικού Μετώπου στην οικονομική του πτυχή, χαρακτηρίζεται φυσικά από παντελή έλλειψη συνοχής, αλλά δεν εμφανίζεται, σε πρώτο επίπεδο τουλάχιστον, τόσο εχθρικό απέναντι στους εργαζομένους. Η πλειοψηφία του κόσμου, πάντως, γνωρίζει καλά ότι το Εθνικό Μέτωπο είναι ένα κόμμα φασιστικό όσο και αν προσπαθεί να το κρύψει αυτό.
Ο E. Macron στη λίστα του «En Marche!» έχει κυρίως πρόσωπα που προέρχονται από τη δεξιά πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Πιθανώς θα υπάρξουν συνεργασίες και με πρόσωπα από τους Ρεπουμπλικάνους. Το βασικό είναι ότι η γραμμή θα είναι αυτή της φιλελεύθερης Ευρώπης, της Ευρώπης αλά Merkel – Schaeuble, της Ευρώπης που οι λαοί δεν θέλουν πια. Είναι της γραμμής του φεντεραλισμού της επίβλεψης, της γραμμής όσων είναι φιλελεύθεροι στην οικονομία.
-Πώς βλέπετε τους επόμενους μήνες από πλευράς πολιτικών εξελίξεων;
– Αν ο E. Macron προχωρήσει στην εφαρμογή του προγράμματός του, όπως ακριβώς το έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα, οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ δύσκολοι. Δεν μπορεί ν’ αποκλειστεί μια κοινωνική έκρηξη ή πολύ πιο βίαιες εξελίξεις. Με δεδομένο ότι αυτά που θέλει να κάνει είναι πολύ πιο βίαια απέναντι στην κοινωνία από ό,τι είναι ο νόμος el Khomri, ο νέος εργασιακός νόμος, τότε σίγουρα θα πρέπει να περιμένουμε πολύ μεγαλύτερη ένταση.
Ο Macron θέλει να κάνει αυτό που έκανε ο Schroeder στη Γερμανία: να διαλύσει το εργασιακό δίκαιο, ή για την ακρίβεια να είναι οι επιχειρήσεις εκείνες που θα διαμορφώνουν το εργασιακό δίκαιο. Η πολιτική της λιτότητας θα είναι πολύ σκληρότερη ακόμη και από το αν εκλεγόταν ο Fillion. Eίναι ο μόνος που δεσμεύθηκε για αυστηρή εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας, μιλά για σημαντικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και για περαιτέρω εμβάθυνση του νέου εργασιακού νόμου, κάτι που σημαίνει ότι θα έχουμε και σοβαρή μείωση της κατανάλωσης και σοβαρή μείωση των εισοδημάτων, αλλά και απολύσεις. Θα έχουμε πολύ κόσμο που θα μείνει στο δρόμο. Κυριολεκτικά. Γιατί στη Γαλλία για να μπορέσει κάποιος να βρει δουλειά, πρέπει να δηλώσει συγκεκριμένη διεύθυνση και, αν έχεις χάσει τη δουλειά σου, δεν μπορείς να νοικιάσεις σπίτι γιατί ζητούν τη διεύθυνση της δουλειάς. Φαύλος κύκλος.
Πιστεύω ότι αν οι πολίτες είχαν πραγματικά διαβάσει με προσοχή το πρόγραμμά του, δεν θα συγκέντρωνε ποτέ τέτοιο ποσοστό ούτε στον πρώτο γύρο. Ήταν η επιλογή του χρηματοπιστωτικού τομέα, του χρηματιστηρίου, των μεγάλων επιχειρήσεων, των πλουσίων. Στηρίχθηκε απίστευτα από τα ΜΜΕ. Είναι χαρακτηριστικό π.χ. ότι στο BFMTV προβλήθηκε όσο όλοι οι άλλοι υποψήφιοι μαζί. Παρόλα αυτά, το ποσοστό του στον α’ γύρο δεν ήταν αντίστοιχα εντυπωσιακό.
Έχω την αίσθηση ότι, όταν οι πολίτες συνειδητοποιήσουν πόσο μεγάλη καταστροφή είναι το πρόγραμμά του, αυτά που θέλει να κάνει, για τη ζωή τους , θα είναι εξαιρετικά οδυνηρό. Θα πληγούν με δραματικό τρόπο οι φτωχοί, η μεσαία τάξη, οι εργαζόμενοι.
Η θέση του είναι η γνωστή, παλιά συνταγή που εφαρμόζεται εδώ και 30 χρόνια, με αποτέλεσμα τα πράγματα να έχουν πάει χειρότερα: χρειάζονται επενδύσεις, ιδιωτικές επενδύσεις, για να έρθουν επιχειρήσεις πρέπει να μειωθεί το «κόστος εργασίας», ψαλιδίζονται τα εργασιακά δικαιώματα, οι μισθοί, η ασφάλιση, αλλά και πάλι δεν έρχονται επενδύσεις, και συνεχίζουμε το ίδιο καταστροφικά.
Προσωπικά είμαι κατά της λογικής της λιτότητας γιατί είναι σε βάρος των λαών. Σε ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, η επιλογή της λιτότητας μπορεί να φέρει κάποια αποτελέσματα μόνο υπό δύο όρους: νομισματική υποτίμηση (κάτι που δεν μπορεί να γίνει με το ευρώ) και, ταυτόχρονα, αυτό να το κάνει μόνο μία χώρα εκείνη την περίοδο (τώρα ποια ευρωπαϊκή χώρα θα το κάνει πρώτη; Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ιταλία, ή η Γαλλία; ).
– Ποια θα ήταν η οικονομική σας πρόταση;
– Θα ήταν μια πρόταση προς εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του κ. Macron. Να σταματήσει η λιτότητα, να υπάρξει σχέδιο δημοσίων επενδύσεων σε σαφές οικολογικό πλαίσιο, και για την εργασία θα ήταν μια πρώτη απάντηση η απασχόληση από το κράτος των ανέργων σε κοινωνικά χρήσιμους και απαραίτητους τομείς, τους οποίους η αγορά περιφρονεί σε βάρος της κοινωνίας.
-Αυτό βέβαια έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με το πλαίσιο κανόνων της ΕΕ και της Γερμανίας σήμερα.
-Νομίζω ότι η επιλογή είναι απλή: ή αλλάζουμε κατεύθυνση ή πεθαίνουμε. Πρέπει κάποια κυβέρνηση της Ευρώπης, να είναι η πρώτη που θα πει «φτάνει πια». Ο F. Ηollande είχε μια ιστορική ευκαιρία. Οι Renzi και Rajoy, δύο άνθρωποι που δεν είναι αριστεροί, του είχαν ζητήσει να τους στηρίξει για να πουν όχι στην λιτότητα. Τους αρνήθηκε για να στηρίξει τη Merkel. Κάποιος πρέπει επιτέλους να πει όχι. Γιατί, όπως βλέπετε, κάθε φορά που κάποιος δίνει το χέρι, του τρώνε και το μπράτσο.
Με τους κανόνες της ΕΕ, όπως είναι, δεν μπορεί να υπάρξει επανεκκίνηση καμίας οικονομίας. Εμποδίζουν μια πολιτική στρατηγική εκβιομηχάνισης. Ακόμη και αύριο να έβγαινε μια χώρα από το ευρώ, χρειάζεται μια βιομηχανική βάση. Η έλλειψή της είναι το πρόβλημα της Ελλάδας για παράδειγμα. Στη Γαλλία έχουμε τέτοια βάση, αλλά χρειάζεται πολιτική στήριξης της γαλλικής βιομηχανίας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, του ανταγωνισμού, που επιμένει να σωρεύει εξωτερικά πλεονάσματα, γιατί τα πλεονάσματα του ενός είναι προφανέστατα τα ελλείμματα του άλλου.
Δεν ελπίζω τίποτε καλό από την πολιτική Macron. Μακάρι να διαψευστώ. Ο Ε. Macron θα είναι περισσότερο πρόβλημα για την Ευρώπη από ό,τι λύση. Εκτιμώ ότι θα δούμε μεγάλες κινητοποιήσεις στη Γαλλία, αντιδράσεις τόσο μεγάλες όσο το μέγεθος και η ένταση της βιαιότητας των μέτρων που θα προσπαθήσει να περάσει. Ο γαλλικός λαός έχει πολλά ελαττώματα, αλλά αντιδρά. Ένα σχέδιο τόσο νεοφιλελεύθερο, τόσο ακραίο, τόσο καταστροφικό σαν αυτό του E. Macron δεν έχει τη στήριξη ούτε του συνόλου της δεξιάς στη Γαλλία. Και αυτό με κάνει λίγο αισιόδοξο.
Κατάπληκτοι οικονομολόγοι
Η συλλογικότητα «Economistes Atterrés» (Κατάπληκτων Οικονομολόγων) δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 2010 και έκανε γνωστή την παρουσία της δημοσιεύοντας το «Μανιφέστο των Κατάπληκτων Οικονομολόγων», το οποίο ασκούσε κριτική στις 10 αρχές που συνεχίζουν να εμπνέουν καθημερινά όλες τις αποφάσεις της δημόσιας εξουσίας παντού στην Ευρώπη, παρά τις δραματικές τους διαψεύσεις από την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της. Το Μανιφέστο, απέναντι σε αυτές τις αρχές, έθετε προς συζήτηση 22 αντιπροτάσεις. Βασική στοιχείο της θέσης των Economistes Atterrés είναι ότι η οικονομία πρέπει ν’ απελευθερωθεί από τον νεοφιλελευθερισμό, γι’ αυτό και οι ίδιοι, δια μέσου αλλεπάλληλων δημοσιεύσεων, παρεμβάσεων και μελετών, καταθέτουν εναλλακτικές προτάσεις στις πολιτικές λιτότητας που ακολουθούνται.
Μεταξύ των ιδρυτών της συλλογικότητας, ο Henri Sterdyniak, ο οποίος μαζί με τον Dany Lang, ήταν αυτοί που ανέλυσαν και επέκριναν με σφοδρότητα, εκ μέρους των Economistes Atterrés, το οικονομικό πρόγραμμα του τότε υποψηφίου Emmanuel Macron. Η δημοσιοποίηση του πρώτου άρθρου τους υπό τον τίτλο «Emmanuel Macron, l’ économie en marche arrière» («Εμμανουέλ Μακρόν, η οικονομία σε βήματα προς τα πίσω»), στις αρχές Φεβρουαρίου, πυροδότησε έντονη αντιπαράθεση με το οικονομικό επιτελείο του νυν Προέδρου. Ο πρώην σύμβουλός του, όταν ήταν στη θέση του Υπουργού Οικονομικών, καθηγητής στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, Philippe Martin, και ο Marc Ferracci, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Panthéon-Assas, ειδικός σε θέματα αγοράς εργασίας, σε άρθρο-απάντηση, κατηγόρησαν τους επικριτές του προγράμματος Macron ότι «θέλουν να εξυπηρετήσουν καλύτερα τις τετριμμένες επιθέσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς ενάντια σε κάθε πολιτική που δεν έχει ως μόνη απάντηση στα προβλήματα την αύξηση των δημοσίων δαπανών» και γι αυτό προχωρούν σε κακή «διάγνωση» της κατάστασης στη Γαλλία.
«Ο Macron είναι ο ονειρεμένος εκπρόσωπος των τεχνοκρατών του Bercy (Υπουργείου Οικονομικών), που συνδέεται στενά με τους χρηματοπιστωτικούς κύκλους, και ονειρεύεται να εφαρμόσει τις οπισθοδρομικές του ιδέες με πολιτισμένο περιτύλιγμα» υποστήριζαν οι Sterdyniak και Lang και έκαναν λόγο για uberοποίηση της γαλλικής οικονομίας, για διάλυση της αγοράς εργασίας και για εντελώς αδιέξοδες προτάσεις που εξυπηρετούν τους λίγους και εκλεκτούς, αλλά οδηγούν σε οδυνηρό αδιέξοδο τους πολλούς και τη χώρα. Και απάντησαν, εκ νέου, στην επίθεση των υποστηρικτών του Προέδρου, με άρθρο υπό τον τίτλο «En Marche: de vieilles recettes libérales sous des oripeaux modernistes» (En Marche!: Παλιές φιλελεύθερες συνταγές μασκαρεμένες με μοντέρνα ρούχα).