του Αντώνη Παπαγιαννίδη
Τρεις παρατηρήσεις, αποσπασματικά όπως αρμόζει σε δημοσιογράφο, με κάποια ανησυχία όμως που προκύπτει από παλιότερη ενασχόλησή μου με νομικές διαστάσεις του ζητήματος, όταν μπουσουλούσε η παρ’ ημίν Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στα πρώτα βήματά της. Και είχε σκεφθεί η Αρχή να ξεκινήσει διαδικασία για την τήρηση δημοσιογραφικού αρχείου από τις εφημερίδες (τελικά «αφέθηκε γι αργότερα»):
1. Η πανσπερμία μορφών ανακοίνωσης/αίτησης έγκρισης ή αποδοχής/ευκαιρίας εναντίωσης ή ό,τι άλλο – από εταιρείες κάθε μεγέθους, συνεπώς και με βάση συμβουλές νομικών παραστατών κάθε είδους – τις τελευταίες ημέρες που το ρολόι μετρούσε προς την έναρξη ισχύος του GDPR, αν μη τι άλλο δείχνει ανησυχία και τεχνική αβεβαιότητα. Ως προς την κατεύθυνση που θα λάβει η πραγματική υποχρέωση διαδικαστικής και ουσιαστικής συμμόρφωσης με το καλβινιστικό/λουθηρανικό αυτό οικοδόμημα (εννοούμε ότι βασικά επιδιώκει να δημιουργήσει μια συναίσθηση ενοχής, περισσότερο παρά ευθύνης, μπροστά στο ενδεχόμενο προσβολής κάποιου αρκετά υπερβατικού «αγαθού»). Άμα λοιπόν ο πλούσιος κήπος της επιχειρηματικότητας δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί με μια κάποια ομοιομορφία και συνεκτικότητα στις απαιτήσεις του GDPR, αξίζει να σκεφθεί κανείς μπροστά σε τι βρίσκεται ο Τύπος, ο κόσμος των Μέσων. Που, όσο κι αν επιχειρεί να ενδυθεί τον μανδύα της επιχειρηματικότητας, ποτέ δεν το κατόρθωσε αληθινά.
2. Πάμε τώρα στο άλλο άκρο του συλλογισμού, την πραγματικότητα λειτουργίας του μηντιακού κόσμου. Αν αυτός φορτωθεί με την ανάγκη εσωτερίκευσης του ενδεχομένου να προσκρούει σε ευθύνες κατά GDPR η επιχείρηση Τύπου – και ακόμη περισσότερο ο δημοσιογράφος, η μία/ο ένας δημοσιογράφος για να συνεχίσει να λειτουργεί εντός της επιχείρησης – κατά την συλλογή, κωδικοποίηση, διαχείριση και χρησιμοποίηση/αξιοποίηση προσωπικών στοιχείων αντικειμένων της δημοσιογραφικής έρευνας, τότε δεν θα αργήσουμε να φθάσουμε στο υπέρτατο στάδιο αυτολογοκρισίας. Που θα μας εγκαταστήσει, ως κοινωνίες (για να καταλήξουμε στο ακραίο όριο του επιχειρήματος) σ’ έναν Υπέροχο Νέο Κόσμο βασισμένο στην διακριτικότητα, στην αποφυγή πολλών-πολλών ερωτημάτων, στην σιωπή. Λίστες Λαγκάρντ είπατε; Σε ποιους ακραίους πολιτικούς ή ρωμαλέους κοινωνικούς σχηματισμούς μετείχε ένας σημερινός καλός βουλευτής; Ας το σκεφθούν αυτό όσοι στην μετάβαση σ’ έναν Κόσμο GDPR βλέπουν ένα επόμενο, καλύτερο στάδιο των κοινωνιών, αν μη του πολιτισμού μας!
3. Ας μας επιτραπεί να καταθέσουμε και κάτι το πιο εποικοδομητικό, θαρρούμε. Υπάρχει μια απροσδιόριστη, πάντως σοφή έννοια που μετέχει του νομικού αλλά έχει μέσα της και τον πυρήνα της έλλογης κοινωνικής συμβίωσης. Σε κακά ελληνικά – κακά διότι δεν ανήκει στην ελληνική κουλτούρα – λέγεται rule of reason. Αν λοιπόν δεν βρεθεί μια διάσταση rule of reason κατά την εφαρμογή των ευθυνών GDPR για τον μηντιακό κόσμο, υπό την έννοια τουλάχιστον του να ελέγχεται η πραγματική και όχι η δυνητική προσβολή, κάποιου πραγματικού και όχι ιδεατού αγαθού, αλλά και να λαμβάνεται υπόψη η πρόθεση του δημοσιογράφου/της δημοσίευσης, τότε ο ρόλος του Τύπου ως υπερασπιστή του πυρήνα της Δημοκρατίας μέσα από την αποκάλυψη και τον έλεγχο των εξουσιών, θα έχει τραυματισθεί. Το αν θα έχει τραυματισθεί σε σημείο να ακυρώνεται η συμβολή του Τύπου δια του ελέγχου στη δημοκρατική λειτουργία ή όχι, αυτό θα το δούμε εκ των υστέρων.