Του Χρήστου Παπαδόπουλου*
Παλιά, όταν έφθανε μια εφημερίδα στο χωριό, ανέβαζαν ένα παιδί στο τραπέζι για να τη διαβάσει. Ο κόσμος καθόταν και άκουγε με προσοχή, μας λέει ο Δημήτρης Ανδρεόπουλος που είχε ανέβει στο τραπέζι αρκετές φορές την περίοδο του Μεσοπολέμου. Οι ειδήσεις έφθαναν με το σταγονόμετρο στην ελληνική ύπαιθρο και αυτή ήταν μια ασφαλής μέθοδος να διαδοθούν γρήγορα στους γραμματιζούμενους και αγράμματους χωρικούς.
Το ίδιο χωριό της ορεινής Ναυπακτίας προσφέρει σήμερα δωρεάν Wi-Fi στους επισκέπτες του για να μοιράζονται εικόνες, ήχους και λέξεις με γνωστούς και αγνώστους. Εκεί που άλλοτε ψάχναμε τις ειδήσεις, τώρα ξεχύνονται από παντού.
Με τη διάδοση των ηλεκτρονικών Μέσων, είχαμε γενναία αύξηση του όγκου, της ποικιλίας και της ταχύτητας κυκλοφορίας των ειδήσεων. Το internet, σε συνδυασμό με τις άλλες τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, έσπασε όλα τα φράγματα. Οι ειδήσεις πλημμυρίζουν κάθε πτυχή της καθημερινότητας.
Θέλοντας και μη, από τη δράση κάθε ανθρώπου στον ανεπτυγμένο και ενίοτε στον υπόλοιπο κόσμο αναδύεται πλήθος δεδομένων, στα περισσότερα εκ των οποί- ων έχουν πρόσβαση όλοι. Εκτός αυτού, δεν απαιτείται πλέον η μεσολάβηση ανθρώπων για την παραγωγή και τη διάδοση των ειδήσεων. Οι διεπαφές μηχανών με μηχανές αυξάνονται με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς από τις διεπαφές μεταξύ ανθρώπων με ανθρώπους. Σύντομα, τα δεδομένα που αποστέλλονται από τις μηχανές μέσα από αυτοματοποιημένες διαδικασίες θα ξεπεράσουν εκείνα που αποστέλλονται από τους ανθρώπους.
Καθημερινά, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πολύ περισσότερες πληροφορίες από αυτές που μπορούμε να διαχειριστούμε, ωστόσο καλούμαστε να τις επεξεργαστούμε και να τις αξιολογήσουμε. Ο θαυμαστός μέσος άνθρωπος λυγίζει κάτω από τον κατακλυσμό των πληροφοριών.
Στον κόσμο της δημοσιογραφίας το αποτέλεσμα είναι ανατρεπτικό. Στο παρελθόν, η διαδικασία της εξεύρεσης και της αποκάλυψης πληροφοριών ήταν ζωτικής σημασίας. Προκειμένου να αποσπάσει πληροφορίες για μια γειτονιά, ο δημοσιογράφος ξεκίναγε με έναν καφέ στο καφενείο της, πήγαινε για κούρεμα, έτρωγε στην τοπική ταβέρνα και κατέληγε σε κάποιο μπαρ εκεί κοντά. Τώρα, οι κάτοικοι καταγράφουν εθελοντικά τις κινήσεις και τις σκέψεις τους και τις μοιράζονται πρόθυμα και χαρωπά στα δίκτυα. Αυτό που χρειάζεται πλέον ο δημοσιογράφος δεν είναι τόσο τα… παπούτσια όσο η ικανότητα επεξεργασίας των δεδομένων.
Σήμερα, η επιστήμη της διασταύρωσης και συσχέτισης μαζικών δεδομένων (big data) επαφίεται σε ειδικούς (data scientists). Ο δημοσιογράφος οφείλει ωστόσο να αντιληφθεί τη σημασία τους και να αξιοποιήσει τα επιτεύγματα της επιστήμης των δεδομένων στον δικό του χώρο. Καθώς όμως τα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων εξελίσσονται με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς, οφείλει παράλληλα να προετοιμάζεται για την αξιοποίησή τους. Για την ώρα, θα πρέπει να εξοικειωθεί με τη διερεύνηση δομημένων και αδόμητων δεδομένων, να οξύνει τη διορατικότητά του, να εκπαιδεύεται στην αξιολόγηση μηχανικών αναλύσεων και να ψάχνει την αλήθεια πίσω από τις επίσημες ερμηνείες, ώστε να γράφει ιστορίες που απαντούν στις ανάγκες των ανθρώπων και να διατυπώνει θεωρίες που να μην «πατάνε» απλώς στα δεδομένα, αλλά να ξεπηδούν από αυτά.
Έτσι θα μπορεί να ανοίγει νέους δρόμους στην πληροφόρηση και τη ζωή όλων.
*Σπούδασε οικονομικά και εργάζεται στον χώρο της πληροφορικής.